Repozytorium Uniwersytetu
Andrzeja Frycza Modrzewskiego
w Krakowie
Witaj w Repozytorium Uniwersytetu
Andrzeja Frycza Modrzewskiego w Krakowie
Repozytorium eRIKA to cyfrowa kolekcja dokumentów stanowiących świadectwo naukowej, badawczej oraz dydaktycznej działalności pracowników Uniwersytetu Andrzeja Frycza Modrzewskiego w Krakowie. Znajdziesz tu między innymi: artykuły naukowe, książki i fragmenty książek, rozprawy doktorskie, raporty z prac badawczych, nagradzane prace magisterskie i licencjackie oraz materiały konferencyjne. A wszystko w otwartym dostępie! Zbiory w DSpace
Wybierz Zbiór, aby przeglądać jego Kolekcje
Teraz wyświetlane 1 - 4 z 4
Najnowsze publikacje
Doktrynalne koncepcje unifikacji prawa w okresie II Rzeczypospolitej na łamach warszawskich czasopism prawniczych
(Oficyna Wydawnicza AFM Uniwersytetu Andrzeja Frycza Modrzewskiego w Krakowie, 2024) Truszkowski, Mikołaj
Kwestia unifikacji prawa w II Rzeczypospolitej po odzyskaniu niepodległości znalazła
znaczący oddźwięk w warszawskich pismach prawniczych, takich jak „Gazeta Sądowa
Warszawska”, „Kwartalnik Prawa Cywilnego i Karnego” czy „Palestra”. Na ich łamach
przedstawiciele doktryny wysuwali swoje postulaty dotyczące gałęzi prawa, które wymagają
działań priorytetowych pod kątem unifikacji. Znaczna część doktryny prawniczej wskazywała
prawo cywilne jako dziedzinę do możliwie jak najszybszego ujednolicenia, gdyż zapewniłoby to prawidłowość obrotu prawnego. Ponadto juryści krytykowali władze państwowe
za bierność w procesie kodyfikacji. Ich zdaniem ministerstwa powinny usystematyzować
i przetłumaczyć na język polski akty normatywne obowiązujące na obszarach każdego
byłego zaboru. Największe wyzwanie w tym zakresie dotyczyło dawnego Królestwa
Polskiego i zaboru rosyjskiego, gdzie akty prawne publikowano w różnych dziennikach
promulgacyjnych. Wątpliwości budził także zasięg terytorialny tych przepisów. Ponadto
zwracano uwagę na brak komunikacji pomiędzy ministerstwami, które nie konsultowały
się ze sobą w związku z przygotowywaniem ad hoc projektów aktów prawnych, co jest
sprzeczne z zasadą spójności systemu prawnego.
Odwołania do historii ustroju Polski podczas posiedzeń Komisji Konstytucyjnej Zgromadzenia Narodowego i jej podkomisji
(Oficyna Wydawnicza AFM Uniwersytetu Andrzeja Frycza Modrzewskiego w Krakowie, 2024) Rakowski, Maciej
Przedmiotem opracowania są prace Komisji Konstytucyjnej Zgromadzenia Narodowego
nad konstytucją z 1997 r. Celem badań było ustalenie, w jakim zakresie posłowie, senatorowie
i inni uczestnicy obrad w swoich wypowiedziach na posiedzeniach komisji i jej
podkomisji sięgali do polskich doświadczeń ustrojowych. Odwołania do przeszłości były
częste, przy czym chętniej przypominano treść norm prawnych, niż oceniano ich funkcjonowanie
w praktyce. Sięgano nawet do odległej przeszłości, czyli do organizacji państwa
w średniowieczu, ale zdecydowanie najczęściej wypowiadano się o ustroju II Rzeczypospolitej,
zwłaszcza o rozwiązaniach przyjętych w konstytucji marcowej. Nie budzi wątpliwości,
że wiedza o historii ustroju Polski okazała się potrzebna i przydatna w pracach nad
obecnie obowiązującą konstytucją, której twórcy w dziejach państwa poszukiwali inspiracji
(zwłaszcza dla treści preambuły) oraz legitymizacji dla proponowanych rozwiązań.
Projekt badawczy „Archeologia prawna Śląska i ziemi kłodzkiej (XIII–XVIII wiek)”
(Oficyna Wydawnicza AFM Uniwersytetu Andrzeja Frycza Modrzewskiego w Krakowie, 2024) Kitowski, Piotr; Wojtucki, Daniel; Wojtucka, Karolina
Pomimo że archeologia prawna jako nauka rozwija się na gruncie polskim od lat 60.
XX wieku, to wciąż brakuje kompleksowych badań w tym zakresie. Dotyczy to zarówno
poszczególnych części (regionów) Polski, jak i danych ośrodków miejskich, w szczególności
tych o najważniejszym znaczeniu politycznym oraz gospodarczym. W zupełności
zaś zaniedbany jest obszar archeologii prawnej w odniesieniu do mniejszych gmin czy też
terenów wiejskich. Niniejszy artykuł przedstawia założenia oraz efekty pracy nad projektem
badawczym „Archeologia prawna Śląska i ziemi kłodzkiej (XIII–XVIII wiek)”. Jego
głównym celem jest sklasyfikowanie, opracowanie i udostępnienie dla odbiorców najważniejszych
zabytków archeologii prawnej ze wskazanych terenów, gdzie ich kumulacja przewyższa
liczbę podobnych źródeł historycznych w skali całego kraju.
Kariera lojalnego urzędnika na prowincji Królestwa Polskiego na przykładzie Jana Alojzego Drabikowskiego (1794–1865) w Sandomierzu
(Oficyna Wydawnicza AFM Uniwersytetu Andrzeja Frycza Modrzewskiego w Krakowie, 2024) Zarzycki, Zdzisław
Jan Alojzy Drabikowski urodził się w Bieruniu na Śląsku (zabór pruski) w 1794 r. w rodzinie
mieszczańskiej wyznania rzymskokatolickiego. Początkowo nosił nazwisko Drabik
po ojcu Józefie, ale zmienił w czasach szkolnych na bardziej polsko brzmiące i szlacheckie.
Po ukończeniu nauki w pruskim gimnazjum cysterskim w Rudach [Wielkich] w 1811 r.
rozpoczął trwającą ponad 45 lat służbę cywilną w aparacie administracji szczebla lokalnego
w Królestwie Polskim. Zdał wymagane egzaminy na urzędnika administracyjnego
służby cywilnej klasy II (1823) i klasy III (1826).
Karierę urzędniczą zaczął jako honorowy (bezpłatny) aplikant przysięgły przy sądzie
pokoju powiatu olkuskiego (1812–1815). Przez trzy kolejne lata był etatowym kancelistą
w Olkuszu (1815–1819), a później kancelistą w Sądzie Policji Poprawczej w Jędrzejowie
i Chęcinach (1819–1823). Następnie przeniósł się na stanowisko urzędnicze adiunkta dozoru
miasta obwodu w Opatowie (1823–1831). Po upadku powstania listopadowego przez
11 lat (od 1 października 1831 r. do jesieni 1842 r.) był komisarzem obwodu sandomierskiego,
a następnie (po reorganizacji administracji) przez prawie 15 lat był naczelnikiem
powiatu sandomierskiego (od jesieni 1842 r. do 20 czerwca 1857 r.).
Przełożeni mieli o Drabikowskim wyjątkowo pozytywną opinię. Za swoją lojalną,
wiernopoddańczą służbę urzędniczą (cywilną) od władz carskich otrzymał liczne nagrody
pieniężne, wyróżnienia i ordery (Świętego Stanisława IV klasy w 1832 r.; Świętej Anny
III klasy w 1834 r. i Świętego Włodzimierza IV klasy w 1842 r.), nobilitowano go za służbę urzędniczą (1841), pozwolono mu kupić od prywatnego właściciela szlachecki folwark we
wsi Trzykosy koło Koprzywnicy w 1847 r., a najbardziej cenioną formą nagrody było nadanie
mu w 1853 r. herbu Trzy Kosy, który sam sobie ułożył od posiadanych już dóbr szlacheckich.
Pod koniec kariery urzędniczej tytułowano go radcą stanu (1854), a na emeryturę
urzędniczą przechodził już jako radca dworu (z prawem do munduru), czyli dosłużył się
aż piątej klasy w hierarchii urzędniczej. Emeryturę urzędniczą spędził w swoim folwarku
w Trzykosach w otoczeniu rodziny; zajął się też budową młyna wodnego i działalnością
społeczną. Zmarł w Radomiu wiosną 1865 r. w wieku 71 lat.
Zezwolenie na małżeństwo opiekunki naturalnej na podstawie akt łódzkiego magistratu z lat 1832–1876
(Oficyna Wydawnicza AFM Uniwersytetu Andrzeja Frycza Modrzewskiego w Krakowie, 2024) Machut-Kowalczyk, Joanna
Zgodnie z Kodeksem Cywilnym Królestwa Polskiego w razie śmierci jednego z małżonków
opiekunem naturalnym swoich dzieci stawał się pozostały przy życiu rodzic.
Matka-opiekunka główna mogła wyjść ponownie za mąż, pod warunkiem uzyskania na
to małżeństwo zezwolenia rady familijnej. Ożenek ojca takiej zgody nie wymagał. W Archiwum
Państwowym w Łodzi, w zespole nr 221 zachowały się źródła dokumentujące
kilkadziesiąt przypadków zawarcia ponownego małżeństwa przez opiekunów naturalnych.
W praktyce 24 wdowy i 11 wdowców zdecydowało się poinformować radę familijną
o swoim zamiarze. W aktach nie znaleźliśmy uchwały rady familijnej odmawiającej zgody
na małżeństwo. Opiekunki dość często nie informowały rady familijnej o swoich planach
i wychodziły za mąż bez zezwolenia.