Repozytorium Uniwersytetu
Andrzeja Frycza Modrzewskiego
w Krakowie

 

Witaj w Repozytorium Uniwersytetu
Andrzeja Frycza Modrzewskiego w Krakowie

Repozytorium eRIKA to cyfrowa kolekcja dokumentów stanowiących świadectwo naukowej, badawczej oraz dydaktycznej działalności pracowników Uniwersytetu Andrzeja Frycza Modrzewskiego w Krakowie. Znajdziesz tu między innymi: artykuły naukowe, książki i fragmenty książek, rozprawy doktorskie, raporty z prac badawczych, nagradzane prace magisterskie i licencjackie oraz materiały konferencyjne. A wszystko w otwartym dostępie!

Zbiory w DSpace

Wybierz Zbiór, aby przeglądać jego Kolekcje

Najnowsze publikacje

Miniatura
Pozycja
W cieniu honoru. Ilustracje do podręcznika historii wojskowości w II RP
(Oficyna Wydawnicza AFM Uniwersytetu Andrzeja Frycza Modrzewskiego w Krakowie, 2025) Kargol, Anna
Krótkie słowo wstępne: "Idea niniejszego opracowania powstała na marginesie rozlicznych badań naukowych, prowadzonych głównie w Centralnym Archiwum Wojskowym i Archiwum Akt Nowych, ale nie tylko. W ręce autorki trafiły różne, z pozoru niespójne dokumenty, dotyczące życia wojska w II Rzeczypospolitej, zazwyczaj ukazujące pojedyncze przypadki, wąskie aspekty warunków, w jakich przyszło funkcjonować oficerom i żołnierzom. Nie stanowią one wystarczającej bazy źródłowej dla stawiania nowych tez czy prezentowania nowatorskich ujęć dotychczasowych ustaleń. Jednakże z pewnością są doskonałym materiałem ilustracyjnym, przedstawiającym z bliska, „w powiększeniu”, na konkretnym przykładzie, fakty znane z podręczników historycznych i akademickich opracowań. Listy, raporty, relacje, notatki na marginesie akt, akta personalne, wycinki prasowe, woluminy kazusów w obrazowy sposób ukazują realia, w jakich przyszło żyć wojskowym w międzywojniu. Te „historie” i sytuacje są osadzone w miejscu i dokładnym czasie, przydarzają się znanym z imienia i nazwiska osobom. I chociaż tego typu źródła historyczne nie zmienią postrzegania historii, są jej bardzo dobrym uzupełnieniem. Z większości tych kart wyziera atmosfera epoki, sposób myślenia współczesnych, formułowania sądów, argumentowania i opiniowania, także kultura społeczna środowiska, stereotypy, nastroje, oczekiwania społeczne, wzorce osobowe i styl życia. To wszystko sprawia, że z pewnością warto źródła te opublikować, nie w formie aneksu, lecz narracji, przywołującej konkretne historyczne okoliczności, odnosząc je do biegu wydarzeń. Co więcej, poszczególne rozdziały ukazują specyficzne relacje pomiędzy mniejszościami narodowymi i etnicznymi, zamieszkującymi II Rzeczpospolitą, a uwidaczniające się w strukturach wojskowych. Przedstawione są tu relacje międzynarodowe, np. pomiędzy armią francuską a polską czy oficerami kontraktowymi obcych narodowości, ale również relacje kulturowe i narodowościowe pomiędzy religiami, wojskowymi przedstawicielami różnych wyznań. Z tego punktu widzenia wspomniane fragmenty tekstu opisują wewnątrzpaństwowe relacje międzykulturowe. Dokumenty źródłowe wykorzystane i zaprezentowane w niniejszej książce nie są, rzecz jasna, przypadkowe. Zostały one poddane konkretnej selekcji, która pozwoliła na zbudowanie struktury tekstu. Został on podzielony na rozdziały korespondujące z określonymi zagadnieniami, jak uposażenia w armii, małżeństwa oficerów, mniejszości narodowe etc. Zagadnienia nie pretendują do miana całościowego opracowania, lecz porządkują tematycznie zaproponowane Czytelnikowi dokumenty. Przedstawiona tematyka w większości odnosi się do korpusu oficerskiego, ale wiele zagadnień dotyczy również żołnierzy niższych szczebli. To pomaga przedstawić całościowy obraz problemów, z jakimi borykała się polska armia w tym burzliwym okresie. W książce przytoczono wiele obszernych, barwnych cytatów czy fragmenty dokumentów, w formie tabel czy danych statystycznych, a także literatura z epoki."(...)
Miniatura
Pozycja
Dynamika konfliktu izraelsko-palestyńskiego z perspektywy teorii stosunków międzynarodowych
(Oficyna Wydawnicza AFM Uniwersytetu Andrzeja Frycza Modrzewskiego w Krakowie, 2025) Lipa, Michał; Zdanowski, Jerzy
Wstęp: "Konflikt izraelsko-palestyński jest jednym z najbardziej złożonych i długotrwałych konfliktów. Jego konsekwencje wykraczają daleko poza granice Izraela i Palestyny, wpływając na stabilność polityczną Bliskiego Wschodu oraz na stosunki międzynarodowe na całym świecie. Konflikt ten jest wciąż żywym problemem politycznym, a jego echa są widoczne w aktualnych wydarzeniach międzynarodowych, w tym w działaniach Organizacji Narodów Zjednoczonych, Ligi Państw Arabskich, Unii Europejskiej, Stanów Zjednoczonych oraz innych państw i organizacji. Angażuje on nie tylko dwa bezpośrednie podmioty – Izrael i Palestynę, ale także aktorów globalnych i regionalnych, w tym inne państwa bliskowschodnie, mocarstwa światowe, a także organizacje terrorystyczne oraz podmioty społeczeństwa obywatelskiego. Badanie ich interesów i motywacji jest kluczowe dla pełniejszego zrozumienia, jak kształtują się decyzje polityczne i jak wpływają one na przebieg konfliktu. Z kolei analiza takich najnowszych wydarzeń i procesów, jak porozumienia abrahamowe, wpływ wojny rosyjsko-ukraińskiej, polityka administracji USA czy program nuklearny Iranu, jest niezbędna do zrozumienia, jak zmieniający się układ sił na poziomie globalnym i regionalnym wpływa na ten konflikt. Z drugiej strony zrozumienie dynamiki tego sporu jest kluczowe dla analizy współczesnej geopolityki i przewidywania potencjalnych zmian na arenie międzynarodowej. Celem naukowym książki Dynamika konfliktu izraelsko-palestyńskiego z perspektywy teorii stosunków międzynarodowych jest przeprowadzenie wieloaspektowej analizy jednego z najbardziej złożonych i długotrwałych konfliktów we współczesnej historii. Publikacja ta ma na celu nie tylko pomóc zrozumieć historyczne i aktualne uwarunkowania konfliktu, ale również przedstawić go przez pryzmat trzech dominujących teorii stosunków międzynarodowych – realizmu, liberalizmu i konstruktywizmu. Chodzi o zbadanie, w jaki sposób różne podejścia teoretyczne mogą być zastosowane do wyjaśnienia zachowań aktorów zaangażowanych w konflikt. W analizie konfliktu izraelsko-palestyńskiego skupiono się na trzech głównych ujęciach teoretycznych stosunków międzynarodowych: realizmie, liberalizmie i konstruktywizmie. Pomimo iż ujęcia te można już uznać za klasyczne, tyczy się to szczególnie liberalizmu i realizmu, to wydaje się, iż ich przydatność jest nadal znaczna (a nawet ulega pewnego rodzaju rewitalizacji), zwłaszcza gdy dokonamy porównania ich zastosowania w badaniu dynamiki konkretnego konfliktu. Decyzja o wyborze tych teorii wynika z ich zdolności do proponowania kompleksowych i wzajemnie uzupełniających się narzędzi analitycznych, które umożliwiają wszechstronne badanie kluczowych aspektów konfliktu. Nie zakładamy przy tym, iż tylko te koncepcje teoretyczne są właściwe do badania stosunków międzynarodowych na Bliskim Wschodzie, co oznacza, iż mamy świadomość naukowej użyteczności nowszych podejść. Realizm umożliwia dogłębne zrozumienie geopolitycznego wymiaru sporu, koncentrując się na kwestiach bezpieczeństwa, równowadze sił i interesach zaangażowanych państw. Liberalizm dostarcza ram analitycznych do oceny instytucjonalno-prawnych aspektów konfliktu, w tym roli organizacji międzynarodowych, a także roli wzajemnych zależności gospodarczych. Z kolei konstruktywizm umożliwia badanie wymiaru tożsamościowego oraz normatywnego, podkreślając znaczenie idei, narracji, tożsamości zbiorowych i społecznie konstruowanych znaczeń w dynamice konfliktu. Te teorie, stanowiące fundament głównego nurtu badań nad stosunkami międzynarodowymi, oferują spójne i ugruntowane metodologicznie ramy analityczne, pozwalając na wielowymiarowe zrozumienie złożoności konfliktu izraelsko-palestyńskiego. Ich wzajemna komplementarność stwarza możliwość całościowego ujęcia problemu, uwzględniającego zarówno materialne, jak i niematerialne aspekty sporu. Innymi słowy, ujęcie realistyczne pozwoli skupić się na analizie interesów głównych aktorów zaangażowanych w konflikt (zarówno bezpośrednich, jak i pośrednich), rywalizacji o władzę oraz strategicznych działań Izraela i Palestyny, podczas gdy liberalizm umożliwi spojrzenie na próby współpracy, uregulowania, negocjacji oraz rolę instytucji międzynarodowych, takich jak ONZ, Liga Państw Arabskich czy Unia. Konstruktywizm z kolei wnosi zrozumienie wpływu tożsamości, pamięci historycznej, narracji i norm społecznych na dynamikę konfliktu. Drugim celem jest przeanalizowanie roli takich aktorów międzynarodowych i regionalnych (zarówno państwowych, jak i niepaństwowych), jak ONZ, USA, UE, państwa arabskie i Liga Państw Arabskich, Rosja, Chiny Turcja oraz Iran, i ich wpływu na kształtowanie dynamiki konfliktu. Książka uwzględnia również zmieniające się sojusze, zwłaszcza w świetle nowych inicjatyw, jak porozumienia abrahamowe, które redefiniują relacje między Izraelem a innymi państwami regionu. Zrozumienie tych zależności pozwala na lepsze przewidywanie przyszłych scenariuszy i identyfikowanie potencjalnych dróg do deeskalacji. Trzecim celem książki jest krytyczna ocena procesów pokojowych i mechanizmów mediacyjnych, które były stosowane na przestrzeni lat. Przy wykorzystaniu teorii stosunków międzynarodowych książka ma na celu zbadanie, dlaczego niektóre próby pokojowe zawiodły, a inne przyniosły częściowe sukcesy. Analiza ta ma na celu dostarczenie wiedzy na temat czynników sprzyjających lub utrudniających skuteczne negocjacje i pokojowe rozwiązania. Studiowanie konfliktu izraelsko-palestyńskiego może dostarczyć wartościowych wskazówek dla społeczności międzynarodowej na temat mediacji, rozwiązywania konfliktów i skutecznego zarządzania sytuacjami kryzysowymi. Może także pomóc w zrozumieniu, jakie strategie mogą przyczynić się do długoterminowej stabilizacji i budowania pokoju (peacebuilding). Ostatnim celem książki jest zaprezentowanie możliwych scenariuszy przyszłości konfliktu izraelsko-palestyńskiego w kontekście globalnych i regionalnych zmian geopolitycznych oraz rosnącego znaczenia aktorów niepaństwowych, jak również nowoczesnych technologii wojskowych i nowych sposobów prezentowania konfliktu w mediach. Wskazanie roli, jaką może odegrać społeczność międzynarodowa w ułatwianiu lub utrudnianiu rozwiązania konfliktu, podkreśla praktyczne zastosowanie teorii stosunków międzynarodowych w budowaniu bardziej stabilnych relacji międzynarodowych. Autorzy są przekonani, że dla uzyskania całościowego obrazu konfliktu izraelsko-palestyńskiego najbardziej odpowiednia jest zintegrowana analiza zakładająca badanie z punktu widzenia wielu teorii, a niniejsza praca jedynie otwiera dyskusję na ten temat. Wierzymy, że dzięki takiemu podejściu można lepiej zrozumieć, jakie czynniki są kluczowe dla podtrzymywania konfliktu i jakie podejścia teoretyczne najlepiej wyjaśniają jego złożoność. Publikacja ta jest skierowana do badaczy oraz studentów stosunków międzynarodowych i kierunków pokrewnych, jak również analityków politycznych, dziennikarzy, dyplomatów oraz wszystkich, którzy pragną głębszego zrozumienia wielowarstwowego charakteru konfliktu palestyńsko-izraelskiego w kontekście dominujących teorii stosunków międzynarodowych." (...)
Miniatura
Pozycja
Odyseja psychiatryczna. Schizofrenia – analiza procesów leczących
(Oficyna Wydawnicza AFM, 2023) Walczewski, Krzysztof; Smyk, Paweł; Janiszewska-Hanusiak, Marta; Puk, Bartosz M.; Cichocki, Łukasz; Grabińska, Teresa; Bóbr, Maciej; Rutkowski, Krzysztof
Wprowadzenie: "Oddajemy w Państwa ręce relację, jakby telegraficzny skrót, z naszej siedmioletniej pracy terapeutycznej z głęboko zaburzonym pacjentem oddziału zamkniętego. Praca, zakończona wiele lat temu, po wspólnym przemyśleniu i spisaniu wielogodzinnych opowieści, superwizji i kontrowersyjnych czasem dyskusji prowadzonych w obrębie jednego zespołu leczącego, dała nam ramę rozumienia i praktyki w leczeniu wielu innych osób w głębokich kryzysach psychicznych. Miała dla nas – trójki autorów i całego zespołu leczącego oraz szerszego zespołu stażystów i wolontariuszy skupionych wokół starej „szóstki A” –fundamentalne znaczenie szkoleniowe. Równolegle w Polsce zaczynała się reforma struktur psychiatrycznych, która doprowadziła do programów pilotażowych i – po okresie kontrowersyjnych dyskusji – ustalenia zapisów obecnie obowiązującego Narodowego Programu Zdrowia Psychicznego. Niech ta monografia będzie winietą kliniczną tego rozwoju, który do sformułowania Programu stopniowo doprowadził. Cieszylibyśmy się niezmiernie, gdyby nadal była inspiracją dla tych profesjonalistów oraz uczestników procesu leczenia i zdrowienia oraz ich rodzin, którzy dopiero stykają się z rozwiązaniami nowoczesnej polskiej psychiatrii. Ostateczny tekst Odysei… powstawał stopniowo na podstawie nagranych dyskusji klinicznych. Po spisaniu zachował cechy żywej rozmowy, z zachowaniem wieloznaczności pojęć i zmiany perspektywy poznawczej w trakcie i na skutek dyskusji. Skutkuje to płynnością metaforyki. Zdecydowaliśmy się zachować te walory – i utrudnienia zarazem – w ostatecznym tekście bazowym. Nie mógł on i nie powinien być „lepiej zredagowany”, bo im doskonalszy byłby pod względem gładkości odbioru, tym bardziej byłby odległy od treści, które przekazuje. W trudniejszych momentach dodaliśmy wyjaśnienia niektórych wieloznaczności i zmiennych znaczeń stosowanych terminów."(...)
Miniatura
Pozycja
High-stakes online testing: A comparative study of English for Academic Purposes home-based exams
(© Express Publishing, 2025, 2025) Sendur, Agnieszka M.
This article explores the rise of online high-stakes English for Academic Purposes (EAP) exams, focusing on IELTS (International English Language Testing System) Online, TOEFL (Test of English as a Foreign Language) iBT Home Edition, and Pearson Test of English (PTE) Academic. It compares and contrasts these exams across various aspects, including format, assessed skills, scoring mechanisms, technical requirements, and security measures. Key findings reveal that while all three exams assess the four primary language skills (listening, reading, writing, and speaking) and offer similar benefits, such as convenience and accessibility, they also exhibit notable differences. These include task types, scoring approaches (human vs Al), and speaking assessment methods (human interaction vs. recorded responses).The article acknowledges the ongoing debate regarding the reliability of Al scoring in productive skills (speaking and writing). While some studies emphasise Al's objectivity and consistency, others highlight the lack of transparent validation evidence. Additionally, the article examines security measures employed in online exams to ensure test integrity, such as remote invigilation, candidate authentication, data encryption, and software restrictions to prevent unauthorised access and cheating. In conclusion, this article provides a comprehensive overview of three leading online EAP certification exams, highlighting their similarities, differences, and ongoing discussions surrounding Al scoring and exam security.
Miniatura
Pozycja
Zanieczyszczenie światłem jako wyzwanie dla zarządzania bezpieczeństwem środowiskowym na przykładzie działań DarkSky International
(Oficyna Wydawnicza AFM Uniwersytetu Andrzeja Frycza Modrzewskiego w Krakowie, 2024) Majorek, Marta; du Vall, Marta
Artykuł poświęcony jest istotnemu, ale ciągle często pomijanemu problemowi, jakim jest zanieczyszczenie światłem. W pierwszej kolejności uwaga poświęcona jest oglądowi samego zagadnienia wraz z możliwymi reperkusjami, które niesie względem środowiska i jednostek. Autorki prezentują szerszą perspektywę zjawiska, analizując wieloaspektowy wpływ zanieczyszczenia światłem na nasze środowisko i zdrowie, po czym koncentrują się na działaniach organizacji DarkSky International i analizie jej aktywności w kontekście zarządzania bezpieczeństwem środowiskowym. Celem zasadniczym jest ukazanie roli organizacji trzeciego sektora w inicjowaniu działań w zakresie niwelowania zagrożeń związanych z light pollution oraz motywowaniu do wdrażania regulacji i idącej za tym zmiany praktyk w obszarze innych sektorów.