Przeglądaj wg Słowo kluczowe "Restitution"

Teraz wyświetlane 1 - 1 z 1
  • Miniatura
    Pozycja
    Rola urzędników w dokonywaniu zaborów dóbr ziemskich przez panującego w średniowiecznej Polsce do połowy XV wieku
    (Oficyna Wydawnicza AFM, 2014) Goźdź-Roszkowski, Krzysztof
    Problem postawiony w tytule pracy został wprawdzie dostrzeżony w nauce (Władysław Semkowicz, Karol Potkański, Michał Sczaniecki, Franciszek Bujak, Jerzy Luciński) wszakże wciąż wymaga dalszych badań. Niniejszy szkic stanowi tylko mały krok w tym kierunku. Dotyczy roli urzędników w dokonywaniu zaborów majątków ziemskich na rzecz skarbu. Pomija zatem te sytuacje, w których osoby piastujące urzędy wykorzystywały swoją pozycję dla powiększenia własnych dóbr. Pomija też zabory powiększające wprawdzie majątki panującego ale dokonywane przez tenutariuszy, działających w danym wypadku jako osoby prywatne. Podstawę źródłową artykułu stanowią dokumenty z terenu Wielkopolski i Małopolski sięgające po połowę XV w. Analiza przekazów źródłowych skłania autora do sformułowania kilku wniosków. Za czasów Kazimierza Wielkiego urzędnikami, którzy uczestniczyli w zaborach, byli wielkorządcy krakowscy, zarządcy grodów, a także osoby określane przez źródła terminami „officialis”, „procurator” a więc przypuszczalnie zarządcy majątków należących do monarszej domeny. W okresie późniejszym z reguły działali starostowie. Źródła ukazują urzędników przede wszystkim jako wykonawców poleceń panującego. Na jego rozkaz dokonywali wwiązania (intromisji) władcy w cudze dobra. Urzędnicy działali również z własnej inicjatywy. Wszczynali spory graniczne, zmierzając do zawładnięcia przyległymi nieruchomościami. Uprzykrzali życie sąsiadom, stosując względem nich przemoc.