Artykuł opisuje zjawisko handlu wzajemnego z mandatu rządowego, zwłaszcza w przypadku handlu sprzętem wojskowym, zwracając uwagę na rozmaite typy technik i transakcji handlu wzajemnego w formie offsetu, w których sprzedający (lub jego rząd) w zamian za jednostronny eksport zobowiązuje się do zakupu towarów określonej wartości od sprzedającego. Inną formą zobowiązania po stronie sprzedającego jest wykonanie pewnych usług, o które zwraca się kupujący (lub jego rząd), a stanowiących wypełnienie zobowiązań eksportera w handlu wzajemnym. Krok taki stanowi powiązanie umów dostaw między dwoma stronami wzajemnie je wobec siebie realizującymi. Praktyka postulowania offsetu wyszła poza transakcje sektora militarnego i coraz częściej pojawia się jako warunek w kontraktach sprzedaży w dużych cywilnych operacjach handlowych, lecz nadal jest obecna zwłaszcza w przypadku sprzedaży maszyn lotniczych i produktów przemysłu zbrojeniowego. Mimo poważnej krytyki - w tym w przeszłości ze strony amerykańskich doradców ekonomicznych, MFW i Światowej Organizacji Handlu - handel wzajemny istnieje nadal, a nawet wykazuje tendencje zwyżkowe, zwłaszcza w gospodarkach Bliskiego i Dalekiego Wschodu, Australii i wielu krajach UE. Autorka uważa, że handel wzajemny zagościł u nas na dobre w swojej wielorakości form obejmujących transakcje sprzedaży zwrotnej, kompensacje powrotne i offset, z których ostatnią szczególnie często wymienia się jako substytut bezpośrednich inwestycji zagranicznych. Konstrukcja prawna umowy offsetowej wpływa na aspekty ekonomiczne bezpieczeństwa narodowego w obszarze zamówień, inwestycji w firmy przemysłu zbrojeniowego, handel towarami, a także zagranicznych przedsięwzięć z sektora zbrojeniowo-obronnego. Offset może przybierać formę bezpośrednią lub pośrednią. W pierwszym przypadku mówimy o umowach współwytwarzania lub podzlecania związanych bezpośrednio z eksportowanym sprzętem. Offset pośredni natomiast obejmuje inne świadczenia ze strony pierwotnego eksportera i często stanowi środek zastępujący bezpośrednie inwestycje zagraniczne.

В статье описано, имеющее правительственный мандат, явление встречной торговли, прежде всего связанное с торговлей оружием. Обращено внимание на разнообразные типы техник и трансакций встречной торговли в форме офсета, когда продающий (или его правительство) взамен за односторонний экспорт дает обязательство на покупку товаров на определённую сумму у покупающего. Другой формой обязательств продающей стороны является оказание определенных услуг, о которых просит покупатель (или его правительство), и которые составляют часть обязательств экспортёра во встречной торговле. Такой шаг связывает договоры о поставках между двумя сторонами, которые реализуют эти поставки друг другу. Практика постулирования офсета вышла за границы военного сектора и всё чаще появляется как условие в контрактах продажи в больших гражданских торговых операциях, но по-прежнему, особенно часто встречается в случае продажи авиационных машин и изделий оборонной промышленности. Вопреки серьёзной критике - в том числе, в недалеком прошлом, со стороны американских экономических советников, Международного валютного фонда и Всемирной организации торговли - встречная торговля по-прежнему существует, и даже обнаруживает тенденции роста, особенно в экономиках Ближнего и Дальнего Востока, Австралии и многих стран Европейского Союза. По мнению автора, встречная торговля пришла к нам на долго. Ее многочисленные формы охватывают трансакции встречных закупок, компенсационные соглашения и офсет. Особенно последняя форма часто встречается как заменитель прямых иностранных инвестиций. Юридическая конструкция офсетного договора влияет на экономические аспекты национальной безопасности в сфере заказов, инвестиций в фирмах оборонной промышленности, торговле товарами, а также заграничных действий оборонно-промышленного сектора. Офсет может иметь непосредственную или посредственную форму. В первом случае речь идет о договорах о совместном производстве или подрядах непосредственно связанных с экспортированным оборудованием. Посредственный офсет охватывает другие услуги, оказываемые изначальным экспортёром и часто является средством заменяющим прямые иностранные инвестиции.

The article describes the phenomenon of government mandated countertrade especially in trading military equipment. Special attention is paid to the various types of offset transactions where in exchange for export in one direction the seller (or its government) commits itself to buy goods of nominated value from the purchaser. Another aspect of commitment of the seller is to perform certain services requested by the purchaser (or its government) as the fulfilment of exporter's countertrade commitment, which establishes the contractual link between two supply contracts in opposite directions. The practice of requiring offset has spread beyond defence procurement and is increasingly required as a condition for sales contracts also in major civil trade operations, yet especially with the sales of aircraft and armaments. Despite much criticism, including past negative opinions of US economists, and IMF and WTO experts, the use of countertrade continues and even grows, especially in the trade practices of Middle East and the Far East economies, in Australia and many EU countries. The Author argues that countertrade is here to stay in the variety of its forms, including counter purchase, buyback and offset, all and especially the last being substitutes to foreign direct investments (FDI). Legal creation of an offset agreement influences the economical aspects of national security in the domain of procurements, investments in defence firms, trading of commodities, and also foreign defence-related projects. Offsets may be direct or indirect, where first refer to coproduction or subcontracting directly related to the exported equipment. Indirect offset include other performances from the ex-exporter and is often a substitute for FDI.