Introduction: The aim of this study is to compare 90-day mortality and morbidity between open and laparoscopic surgeries performed in one centre since the introduction of ERAS protocols. Material and Methods: All gastrointestinal surgeries performed between April 2016 and March 2019 at our institution after the introduction of ERAS protocols have been analysed for morbidity and mortality. The analysis was performed in a retrospective manner using data from our prospectively maintained database. Results: We performed 245 gastrointestinal and hepatobiliary surgeries between April 2016 and March 2019. The mean age of patients was 50.96 years. 135 were open surgeries and 110 were laparoscopic surgeries. The mean ASA score was 2.4, the mean operative time was 111 minutes and the mean CDC grade of surgery was 2.56. 40 were emergency surgeries and 205 were elective surgeries. Overall the 90-day mortality rate was 8.5% and the morbidity rate was around 9.79%. On univariate analysis morbidity was associated with a higher CDC grade of surgeries, a higher ASA grade, longer operating time, the use of more blood products, a longer hospital stay and open surgeries. HPB surgeries and luminal surgeries (non hpb gastrointestinal surgeries) were associated with 90-day post-operative morbidity. On multivariate analysis no factors independently predicted morbidity. On univariate analysis 90-day mortality was predicted by the grade of surgeries, a higher ASA grade, longer operative time, the use of more blood products, open surgeries and emergency surgeries. However on multivariate analysis only the use of more blood products was independently associated with mortality. Conclusion: The 90-day mortality and morbidity rates between open and laparoscopic surgeries after the introduction of ERAS protocol were similar.

Wprowadzenie: Celem pracy była ocena ryzyka powikłań i zgonów w ciągu 90 dni po zabiegach operacyjnych wykonywanych w jednym z ośrodków sposobem klasycznym i laparoskopowym z zastosowaniem schematu zdrowienia pooperacyjnego ERAS. Materiał i metody: Przeanalizowano wyniki leczenia wszystkich chorych operowanych w ośrodku w okresie od kwietnia 2016 r. do marca 2019 r., u których stosowano schemat ERAS. Analizę retrospektywną przeprowadzono na danych zbieranych w sposób prospektywny. Wyniki: Między kwietniem 2016 r. a marcem 2019 r. wykonano 245 zabiegów operacyjnych na przewodzie pokarmowym, wątrobie i drogach żółciowych. Średni wiek chorych wynosił 50,96 lat. Przeprowadzono 135 operacji sposobem klasycznym oraz 110 metodą laparoskopową. Średni wynik w skali ASA wynosił 2,4; średni czas trwania operacji to 111 minut, a średnia ciężkość operacji w skali CDC – 2,56. 40 zabiegów było wykonanych ze wskazań pilnych, a 205 planowych. Całkowity odsetek zgonów pooperacyjnych w okresie 90 dni wyniósł 8,5%, a powikłań 9,79%. W analizie jednoczynnikowej czynnikami wpływającymi na ryzyko powikłań były: wyższy wynik w skali CDC, wyższy wynik w skali ASA, dłuższy czas trwania operacji, większe zużycie produktów krwiopochodnych, dłuższy czas pobytu w szpitalu, klasyczny dostęp operacyjny, zabiegi w zakresie wątroby i dróg żółciowych. W analizie wieloczynnikowej nie stwierdzono czynników wpływających na zwiększenie ryzyka powikłań. W analizie jednoczynnikowej czynnikami wpływającymi na ryzyko zgonów w ciągu 90 dni były: wyższy wynik w skali CDC, wyższy wynik w skali ASA, dłuższy czas trwania operacji, większe zużycie produktów krwiopochodnych, klasyczny dostęp operacyjny i zabiegi ze wskazań pilnych. W analizie wieloczynnikowej jedynie zużycie preparatów krwiopochodnych wpływało na zwiększenie ryzyka zgonu. Wniosek: Ryzyko powikłań i zgonów w okresie 90 dni po zabiegach operacyjnych z dostępu klasycznego oraz laparoskopowego z zastosowaniem schematu ERAS było zbliżone.