O pochodzeniu i rodzinie biskupa kujawskiego Gerwarda (zm. 1323) garść uwag
Ładowanie...
Data wydania
2020
Autorzy
Tytuł czasopisma
ISSN
1733-0335
eISSN
2450-6095
Tytuł tomu
ISBN
eISBN
Wydawca
Oficyna Wydawnicza AFM
Abstrakt
Biskup kujawski Gerward był jedną z najważniejszych postaci dla odradzającego się
Królestwa Polskiego w 1320 r. To właśnie on bronił Władysława Łokietka przed legatem
papieskim Gentilisem w sporze z ordynariuszem diecezji krakowskiej Janem Muskatą. On
też uzyskał od papieża Jana XXII zgodę na koronację wspomnianego księcia. Warto jednak
zauważyć, że nigdy nie pisał się on z przydomkiem posesjonatywnym. Starsza historiografi
a przeto zadowalała się określeniem „biskup włocławski Gerward”. Dopiero badania Janusza
Bieniaka przyniosły nowe metody badawcze, dzięki którym ustalono, że ów Gerward
pochodził z Ostrowa nad Gopłem. Jego ojcem miał być Maciej z Ostrowa, sędzia brzeski,
braćmi: Stanisław z Ostrowa, Jan Kiwała z Ostrowa oraz Przezdrzew z Ostrowa/Procynia,
zaś siostrami: Małgorzata, żona Sławnika z Gołańczy i nieznane z imienia żony Piotra Ogona
i Ottona Lekszyka z Gądcza. Źródła informują nas jedynie o pokrewieństwie biskupa ze
wszystkimi siostrami i bratem Przezdrzewem, przy czym ten ostatni został określony tylko
jako kasztelan kruszwicki, również bez przydomku posesjonatywnego. Reszta rodziny została
przypisana Gerwardowi za pomocą tzw. kryteriów pomocniczych w genealogii, które
przecież nie są dowodami samymi w sobie. Nie tworzą bowiem wiedzy, lecz jej pozory,
iluzję. Na tej podstawie tworzone są drzewa genealogiczne, które potem są wykorzystywane
przez innych badaczy. Dlatego możemy spotkać się z takimi hybrydami jak: Stanisław
z Ostrowa, Maciej z Ostrowa czy Przezdrzew z Ostrowa/Procynia. Źródła nie mówią nic
o posiadanych przez nich miejscowościach, a ich domniemane pokrewieństwo z biskupem
kujawskim stało się podstawą do tych określeń posesjonatywnych. Niniejszy artykuł ma
na celu reinterpretację źródeł dotyczących rodziny ordynariusza diecezji włocławskiej bez
odwoływania się do tych kryteriów, bowiem są one po prostu zawodne.
Bishop of Cuyavia Gerward was the one of the most important figure for revival Kingdom
of Poland in 1320. He defended Władysław the Elbow-high during trial with Jan
Muskata bishop of Cracov leading by legate Gentilis. He also gained from pope John XXII
acceptance for coronation mentioned Władysław. It’s worth to notice, that Gerward never was written with any possession. Hence older historiography was satisfi ed with term:
“Bishop of Cuyavia Gerward”. Only Janusz Bieniak’s researches and methods allowed for
establishing that Gerward was written from Ostrów near lake Gopło. According to those
researches his father was Matthias of Ostrów, judge of Brześć, brothers were: Stanisław of
Ostrów, John Kiwała of Ostrów, Przezdrzew of Ostrów or Procyń, sisters were: Margaret,
wife of Sławnik of Gołańcz and unknown by name wives of Peter Ogon and Otton Lekszyk
of Gądcz. Sources telling us about bishop’s kinship between him and all the sisters and
brother Przezdrzew, but the last one was named only as castellan of Kruszwica, also without
possession. Rest of his family was assigned to Gerward by so-called “helpful criteria
of genealogy” which aren’t evidence itself. Doesn’t creating the knowledge but only it’s
illusion. Based on that historians building genealogical trees, which are used by others.
That’s why existed hybrids like Stanisław of Ostrów, Matthias of Ostrów or Przezdrzew
of Ostrów/Procyń, despite fact, that they never were in possession of those villages. Alleged
kinship with bishop of Cuyavia became the basis of those hybrids. This articles aims
at reinterpretation of sources concerned family of Gerward without referring to mentioned
criteria because they are just doubtful.
Opis
Tematy
Słowa kluczowe
średniowiecze, genealogia, biskup kujawski Gerward, medieval history, genealogy, bishop of Cuyavia Gerward
Źródło
Studia z Dziejów Państwa i Prawa Polskiego 2020, T. XXIII, s. 177-199.