Dwuczęściowe opracowanie dotyczy „przestępstw wrześniowych”, tj. wystąpień Polaków na tle narodowościowym przeciwko Niemcom po wybuchu II wojny światowej, w orzecznictwie Sądu Specjalnego w Katowicach (Sondergericht Kattowitz). W drugiej części opisano przestępstwa przeciwko zdrowiu oraz wolności. W sposób szczegółowy omówiono postępowania karne w tych sprawach. Szczególną uwagę zwrócono na ustalenia opisane w aktach oskarżenia oraz ustalenia postępowania dowodowego prowadzonego przed sądem. Przedstawiono okoliczności brane pod uwagę przez sąd przy ocenie poszczególnych dowodów oraz kwalifi kację prawną czynów. W podsumowaniu odniesiono uzyskane wyniki badań orzecznictwa Sondergericht Kattowitz w sprawach o wypadki wrześniowe do orzecznictwa Sądu Specjalnego w Bydgoszczy. Porównanie to wykazało, że zarówno wymiar kary, jak i sposób oraz jakość procedowania przez katowicki sąd specjalny znacząco różniły się od sądu bydgoskiego. W konsekwencji żadnej z analizowanych spraw nie zakwalifikowano jako zbrodni sądowej.

The two-part study concerns the so-called “September crimes” (i.e. the actions of Poles on grounds of nationality against Germans aft er the outbreak of World War II) in the jurisprudence of the Special Court in Katowice (Sondergericht Kattowitz). The second part of the study concerns “September crimes” directed against health and freedom. The criminal proceedings in these matters were discussed in detail. Particular attention was paid to the arrangements described in the indictment and the findings of the evidentiary proceedings before the court. The circumstances taken into account by the court in assessing particular evidence and legal qualification were presented. In the summary, the results of the Sondergericht Kattowitz case studies in cases related to September accidents were compared to the case law of the Special Court in Bydgoszcz. This comparison showed that both the size of the sentence, as well as the manner and quality of the proceedings by the Sondergericht Kattowitz signifi cantly differed from the Bydgoszcz court. As a consequence, none of the analyzed cases was classifi ed as a judicial crime.