Artykuł przedstawia teorię natury ludzkiej, która w okresie II wojny światowej i w latach zimnej wojny umożliwiała objaśnienie źródeł okropności wojny będąc jednocześnie intelektualną i moralną podstawą mobilizacji, potrzebnej do zwycięstwa nad faszyzmem i przeciwstawienia się ekspansji komunizmu. Autorem tej koncepcji jest Reinhold Niebuhr, pastor ewangelicki, teolog, filozof, politolog oraz doradca rządu amerykańskiego w okresie „zimnej wojny”. Zdaniem Niebuhra, paradoks zła i dobra w człowieku, ma źródło z jednej strony na uwięzieniu w naturze i historii, a z drugiej – w jego duchowości, co czyni go zdolnym do autotranscendencji, której emanacją jest samoświadomość (jaźń – self). Człowiek dzięki niej pojmuje swoją śmiertelność, nie potrafi jednak pokornie znieść swojej niedoskonałości i ograniczoności. Dzięki wolności ducha ma możliwość dokonywania wyborów i planowania swoich działań. Dostrzegając możliwości różnych form unieśmiertelnienia próbuje przekroczyć sam siebie, co prowadzi go do idolatrii – tworzenia fałszywych Bogów, w tym także ubóstwienia samego siebie. W ten sposób popełnia grzech pychy, generując zagrożenia - szczególnie niebezpieczne w przypadku pychy kolektywnej. Jej bogowie – narody, państwa, klasy społeczne, rasy, grupy etniczne, partie polityczne, religie i inne emanacje kolektywnych, fundamentalistycznych egoizmów, podporządkowują sobie jednostki ludzkie, pozbawiając je indywidualnej odpowiedzialności. Prowadzi to do antagonizmów międzygrupowych kulminujących w konfliktach takich, jak II wojna światowa oraz późniejsza „zimna wojna”. Oryginalnym wkładem Niebuhra w rozwój współczesnej etyki politycznej było włączenie chrześcijańskiej tradycji teologicznej do dyskursu świeckiego oraz ponowne zakorzenienie zachodniej myśli politycznej w aksjologii chrześcijańskiej.

Reinhold Niebuhr, known as pastor of Bethel Evangelical Church, theologist, philosopher, political scientist and political activist had enormous influence on American political thought from the early 1920s to the early 1950s. He was able to successfully explain the roots of the atrocities of WW II and the Cold War period. According to Niebuhr the irony of both the good and the evil in human nature comes from humans’ unique position of imprisonment in nature and history, and at the same time, their spirituality. The latter enabled humans to transcend their bodily and timely limits through the development of the SELF (self-consciousness). On the one side humans understand the necessity of death but on the other they do not agree with its inevitability. It leads them towards idolatry, creations of false idols, collective idols defined as “the egoism and the pride and hypocrisy” of nations, states, social classes, races, religions, political parties and some other collective entities that pretend to become the Gods in which people want to see an illusion of their immortality. In this way the original sin, the sin of pride, leads humanity to fundamental antagonisms which culminate in social exclusions, wars, and genocide witnessed throughout the twentieth century. Also, Niebuhr himself, was a hopeful political activist and emphasized the good that could be achieved if pretentions were overcome. His original input to political science and political culture was the inclusion of christian theology to secular political thought and renewed establishment of western political ideas in christian value theory.

В статье представлена теория человеческой природы, которая во время Второй ми- ровой войны и в годы холодной войны позволяла указать на источники ужасов во- йны, одновременно являясь интеллектуальной и нравственной основой для моби- лизации, необходимой для победы над фашизмом и борьбы с расширением идей коммунизма. Автором этой концепции был Рейнгольд Нибур – евангельский пастор, богослов, философ, политолог и советник правительства США во времена холодной войны. По мнению Нибура, источники парадокса добра и зла в человеке, с одной стороны, надо искать в привязанности к природе и истории, а с другой – в его ду- ховности, которая делает человека способным к авторансцендентности, эманаци- ей которой является самосознание (self). Благодаря нему человек понимает свою смертность, однако не может смирится со своим несовершенством и ограничени- ями. Благодаря свободе духа он имеет возможность делать выбор и планировать свою деятельность. Видя возможность различных форм увековечения, пытается превзойти самого себя, что ведет его к идолопоклонству – созданию ложных богов, в том числе обожествления самого себя. Таким образом человек совершает грех гордыни, создает угрозы – особенно опасные в случае коллективной гордости. Ее боги – народы, государства, социальные классы, расы, этнические группы, полити- ческие партии, религии и другие эманации коллективного, фундаменталистского эгоизма, подчиняют себе людей, лишая их индивидуальной ответственности. Это приводит к возникновению между группами антагонизмов, кульминацией чего была Вторая мировая война и последующая холодная война. Оригинальный вкла- дом Нибура в развитие современной политической этики стало включение христи- анской богословской традиции в светский дискурс и новое укоренение западной политической мысли в христианской аксиологии.