Wprowadzenie ochrony trwałości umówionego stosunku pracy w stosunkach prywatnych w Królestwie Polskim po 1815 roku
| dc.contributor.author | Smorąg, Julian | |
| dc.date.accessioned | 2020-02-18T11:41:43Z | |
| dc.date.available | 2020-02-18T11:41:43Z | |
| dc.date.issued | 2014 | |
| dc.description.abstract | Rozwój gospodarczy, który nastąpił na ziemiach polskich w zaborze rosyjskim w XIX w., był przyczyną głębokich zmian w strukturze społecznej Królestwa Polskiego. Powstawanie nowych zakładów przemysłowych skutkowało wzrostem ludności miast. Spowodowało to zwiększenie liczby pracowników najemnych i ukształtowanie się nowej grupy społecznej - robotników. Obowiązujący ówcześnie w Królestwie Polskim Kodeks Napoleona jedynie ogólnie normował stosunki umowne między stronami, nie zawierał zaś norm, które regulowałyby warunki wykonywania pracy przez pracowników. Niniejsza praca została poświęcona prześledzeniu początkowego okresu rozwoju norm prawnych, stanowiących zaczątek prawa pracy w Królestwie Polskim po 1815 roku. Bodźcem do jej napisania była potrzeba poddania analizie i usystematyzowania dostępnej wiedzy na ten temat oraz porównania poszczególnych instytucji regulujących stosunki pracy. Zasady najmu pracy zostały zawarte w postanowieniu namiestnika Królestwa Polskiego gen. Józefa Zajączka z 24 grudnia 1823 r., a następnie w ustawie o Sądach Gminnych Wiejskich w Królestwie Polskim z dnia 24 maja 1860 r. Powyższe regulacje jako pierwsze wprowadzały przepisy powszechnie obowiązujące w zakresie konkretnych uprawnień i obowiązków pracowniczych, a także normy służące ochronie stosunku pracy. Mimo że ostatecznie objęły swoim zakresem jedynie część kategorii pracowników, to jednak ze względu na wprowadzone regulacje oraz długi okres obowiązywania, miały one fundamentalne znaczenie dla zatrudnionych na ich podstawie osób. Pomimo wielu nowoczesnych rozwiązań, powyższe akty prawne zapewniły jedynie podstawowe unormowania dla ograniczonych grup społecznych. Ponadto ich podstawa głęboko tkwiła w stosunkach feudalnych epoki XIX w. Wprowadzone przepisy utrzymywały bowiem pozostałości feudalnej władzy pana nad pracownikiem. W stosunku do służących i wyrobników wprowadzono szereg rozwiązań mających zapewnić nad nimi kontrolę. W rękach panów pozostawiono także typowo feudalne prawo do stosowania kar cielesnych. Mimo tego, podkreślano także równość stron umowy, jaką dawała wolność przesiedlania się i najmu, przyznano pracownikom również szereg uprawnień i uregulowano ich sytuację prawną. Przepisy te nie stanowiły więc gotowych rozwiązań w zakresie ochrony pracy. Były jedynie podstawą, zaczątkiem kształtowania się w późniejszym okresie norm prawnych, które w szerszym zakresie chroniły pracowników przez nadmiernym wykorzystaniem ich położenia ze strony pracodawców. Stanowiły zatem jedynie początek większych zmian, które miały nastąpić w przyszłości. | pl |
| dc.description.abstract | The economic growth that occurred in the Polish lands under the Russian reign in the 19th century resulted from the profound changes in the social structure of the Kingdom of Poland. Establishment of new industrial plants resulted in the an increase in the population of cities. This in turn resulted in the increase in the number of hired hands, and the development of a new social group - workers. The Napoleonic Code, binding at the time in the Kingdom of Poland would only generally regulate the contractual relations between the parties, and did not include any norms or standards that would regulate the conditions of performing labour by the labourers. The work is primarily devoted to the tracing of the initial period in development of legal norms, providing the nucleus of labour law in the Kingdom of Poland after 1815. The original stimulus was the need to analyse and order available knowledge on the subject, and comparison of individual institutions that regulated labour relations. The principles of hiring workers were contained in the decision of the Governor of the Kingdom of Poland, general Józef Zajączek of 24th December 1823, and later in the Act on Rural Community Courts in the Kingdom of Poland of 24th May 1860. These were the first bodies of law to have introduced generally binding regulations concerning specific employee rights and duties, and also norms that served the protection of labour relations. Even though their scope covered only some categories of hired staff, owing to the introduced regulations and the long periods of their validity, they were of fundamental importance for the people employed on their power. Acts of law ensured only the basic norms for limited social groups. Moreover, they were deeply founded in the feudal relations of the period. It was so, as the regulations introduced retained the remnants of the feudal power of the overlord over an employee. A range of solutions to ensure better control were introduced towards servants and labourers. Moreover, the typically feudal law to apply bodily punishment remained with the overlords. Despite the above, the law emphasised the equality of the parties to the contract that stemmed from the freedom of changing their place of residence and lease. Moreover, the labourers were granted a range of rights, and their legal situation was regulated. These regulations did not, however, provide any ready-made solutions in labour protection. There were only the grounds, the nucleus for shaping later legal norms that more extensively protected employees against overexploitation of their position by the employers. Thus, they were just the beginning of more material changes that were only to come. | pl |
| dc.description.abstract | Die Wirtschaftsentwicklung, die im russischen Teilungsgebiet im 19. Jahrhundert stattfand, war die Ursache von tiefen Änderungen der gesellschaftlichen Struktur des Königreichs Polen. Die Entstehung neuer Industriebetriebe hatte ein Wachstum der Bevölkerungszahl in den Städten zur Folge. Das führte zur einem Anstieg der Zahl der Lohnarbeiter und zur Entstehung einer neuen Gesellschaftsgruppe - der Arbeiter. Der damals in dem Königreich Polen geltende Code civil normalisierte lediglich allgemein die vertraglichen Verhältnisse zwischen den Parteien, beinhaltete aber keine Normen, welche die Arbeitsbedingungen für die Arbeitnehmer regelten. Diese Abhandlung behandelt den anfänglichen Zeitraum der Entwicklung jener Rechtsnormen, welche die Anfänge des Arbeitsrechts in dem Königreich Polen nach 1815 sind. Die Triebfeder zu ihrer Verfassung war das Bedürfnis, das zur Verfügung stehende Wissen zu diesem Thema zu analysieren und zu systematisieren und die einzelnen Institutionen, welche die Arbeitsverhältnisse regelten, miteinander zu vergleichen. Die Grundsätze für die Lohnarbeit wurden in den Beschluss des Statthalters des Königreichs Polen, d.h. des Generals Józef Zajączek, vom 24. Dezember 1823 und anschließend in das Gesetz über die Ländlichen Gemeindegerichte in dem Königreich Polen vom 24. Mai 1860 aufgenommen. Die vorgenannten Regelungen führten zum ersten Mal allgemein geltende Vorschriften über konkrete Arbeitnehmerrechte und -pflichten und Normen zum Schutz des Arbeitsverhältnisses ein. Obwohl sie letztendlich lediglich einen Teil der Arbeitnehmerkategorien umfassten, hatten sie wegen der eingeführten Regelungen und ihrer langen Geltungsdauer eine fundamentale Bedeutung für die aufgrund dieser Vorschriften beschäftigten Personen. Trotz vieler moderner Lösungen sorgten die vorgenannten Rechtsakte lediglich für grundlegende Regeln und nur für manche Gesellschaftsgruppen. Darüber hinaus basierte ihre Grundlage stark auf den feudalen Verhältnissen aus dem 19. Jahrhundert. In den eingeführten Vorschriften wurden nämlich die alten Verhältnisse der feudalen Macht des Herrn über dem Arbeitnehmer aufrecht erhalten. In Bezug auf die Diener und Tagelöhner wurde eine Reihe von Lösungen eingeführt, deren Ziel es war, sie zu kontrollieren. Die Herren hatten außerdem des Weiteren das typisch feudale Recht, Körperstrafen anzuwenden. Trotz alledem wurde auch die Gleichheit der Vertragsparteien betont, die wegen der Freiheit in der Wahl des Wohnortes und der Miete bestand, den Arbeitnehmern wurde eine Reihe von Rechten gewährt und ihre Rechtslage wurde geregelt. Diese Vorschriften waren demnach keine fertigen Lösungen in puncto Arbeitsplatzsicherheit. Sie waren lediglich eine Grundlage, die Anfänge der späteren Gestaltung von Rechtsnormen, die die Arbeitnehmer vor übermäßiger Ausnutzung ihrer Lage durch die Arbeitgeber in einem breiteren Umfang schützten. Sie waren also lediglich der Anfang der größeren Änderungen, die sich in Zukunft ereignen sollten. | pl |
| dc.description.abstract | Экономическое развитие, которое наступило на польских землях под властью России в XIX веке, было причиной глубоких изменений в социальной структуре Царства Польского. Образование новых промышленных предприятий увеличило городское население, что привело к возрастанию количества наёмных работников и формирования новой социальной группы - рабочих. Действующий в то время в Царстве Польском Кодекс Наполеона только в общих чертах нормировал договорные отношения между сторонами и не содержал норм, которые регулировали условия труда работников. Нынешняя статья рассматривает начальный период развития правовых норм, которые стали основой трудового права в Царстве Польском после 1815 г. Толчком для изыскания была необходимость проанализировать и систематизировать имеющиеся знания, касающиеся этой проблемы и проведение сравнительного анализа различных институтов, регулирующих трудовые отношения. Правила найма рабочих регулировало распоряжению губернатора Царства Польского генерала Иосифа Зайончека от 24 декабря 1823 г., а впоследствии Устав о гминных судах в Царстве Польском от 24 мая 1860 г. Эти нормативные акты впервые ввели общепринятые правовые нормы в сфере прав и обязанностей рабочего, а также защиты трудовых договор. Хотя в конечном счете, трудовые договора заключались только с некоторыми категориям работников, то благодаря введенным решениям и длительному сроку действия договоров они имели важное значение для нанятых на их основе рабочих. Несмотря на многочисленные инновационные решения, эти правовые акты рассматривали только немногие аспекты трудовых отношений некоторых социальных групп. Кроме того, их корни глубоко уходили в эпоху феодальных отношений XIX в. Принятые решения консервировали феодальные порядки, напр. власть господина над работником. В отношении к служащим и рабочим были приняты решения, направленные на обеспечение над ними контроля. В руках господ оставалось также, типичное для феодального строя, право использования телесных наказаний. Несмотря на это, в договоре подчеркивалось равенство сторон, предоставлялась свобода переселения и найма на работу, ряд других прав и регулировалось юридическое положение рабочих. Эти акты не решали многих проблем в области охраны труда, но они послужили фундаментом, началом формирования в более позднем периоде, правовых норм, которые увеличивали охрану рабочих перед чрезмерным притеснением со стороны работодателей, они дали начало к серьезным изменениям, которые произошли в будущем. | pl |
| dc.identifier.citation | Studia z Dziejów Państwa i Prawa Polskiego 2014, T. XVII, s. 89-107. | pl |
| dc.identifier.issn | 1733-0335 | pl |
| dc.identifier.uri | http://hdl.handle.net/11315/27762 | |
| dc.language.iso | pl | pl |
| dc.publisher | Oficyna Wydawnicza AFM | pl |
| dc.rights | Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Bez utworów zależnych 3.0 Polska | * |
| dc.rights.uri | http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.0/pl/ | * |
| dc.subject | Królestwo Polskie | pl |
| dc.subject | robotnicy | pl |
| dc.subject | praca | pl |
| dc.subject | umowa o pracę | pl |
| dc.subject | 1815 | pl |
| dc.subject | stosunek pracy | pl |
| dc.subject.other | Historia | pl |
| dc.subject.other | Prawo | pl |
| dc.title | Wprowadzenie ochrony trwałości umówionego stosunku pracy w stosunkach prywatnych w Królestwie Polskim po 1815 roku | pl |
| dc.type | Artykuł |
Pliki
Oryginalne pliki
1 - 1 z 1
Ładowanie...
- Nazwa:
- SMORAG_Wprowadzenie_ochrony_trwalosci_umowionego_stosunku_pracy_2014.pdf
- Rozmiar:
- 276.93 KB
- Format:
- Adobe Portable Document Format
- Opis:
Licencja
1 - 1 z 1
Brak miniatury
- Nazwa:
- license.txt
- Rozmiar:
- 52 B
- Format:
- Item-specific license agreed upon to submission
- Opis: