Jugosłowiańska koncepcja federacji bałkańskiej jako paradygmat systemu bezpieczeństwa na Bałkanach (1943-1948)
Ładowanie...
Data wydania
2008
Autorzy
Tytuł czasopisma
ISSN
1899-6264
eISSN
Tytuł tomu
ISBN
eISBN
Wydawca
Oficyna Wydawnicza AFM
Abstrakt
Jednym z elementów systemu bezpieczeństwa na Bałkanach, związanym z duchowym
i politycznym odrodzeniem narodów bałkańskich, były programy federacyjne
postulujące stworzenie państwa związkowego. Sformułowane w XIX w., miały na
celu złamanie panowania tureckiego na Półwyspie Bałkańskim, realizację aspiracji
narodowowyzwoleńczych państw, które do tej pory były zniewolone przez Turków,
oraz przeciwdziałanie dominacji mocarstw dążących do panowania na Bałkanach
(Austro-Węgry i Rosja). Artykuł umieszcza plany federacyjne w kontekście budowy
systemu bezpieczeństwa na Bałkanach, starając się jednocześnie odpowiedzieć na
pytanie, co zadecydowało o ich fiasku po 1945 r. Jugosłowiańska koncepcja federacji
bałkańskiej miała bowiem największe szanse na realizację właśnie w czasie
kształtowania się nowego, pojałtańskiego ładu międzynarodowego. Zwrócono ponadto
uwagę na perspektywę reanimowania idei federacyjnej w tej części Europy, gdyż mogłaby ona odgrywać zasadniczą rolę w tworzeniu systemu bezpieczeństwa
na Półwyspie Bałkańskim - zwłaszcza, że rejon ten do dziś stanowi najmniej stabilną
część Europy, głównie z powodu nierozwiązanego konfliktu o Kosowo.
One of the elements of the security system in the Balkans, connected to the spiritual
and political renaissance of Balkan nations, were the federation programs postulating
the establishment of a federation state. Formulated in the 19th century,
they aimed at the breaking of the Turkish rule over the Balkan Peninsula, the fulfilment
of national and liberation aspirations of the states that until that time had
been enslaved by Turks, and countering the domination of the powers that strove
for dominion over the Balkans (Austro-Hungarian and Russian empires). The article
places federation plans in the context of the construction of a security system in the
Balkans, at the same time trying to answer the question about the decisive factors
behind their fiasco after 1945. The Yugoslavian concept of Balkan Federation faced
the greatest implementation opportunity while the new post-Yalta international order
was being shaped. Moreover, attention was turned to the perspective of the
revival of the federational idea in this part of Europe, as it could play a fundamental
role in the establishment of the security system on the Balkan Peninsula, especially
that the region is the least stable part of Europe to this day, mostly due to the unsolved
Kosovo conflict.
Одним из элементов системы безопасности на Балканах, связанным с духовным
и политическим возрождением балканских народов, были федеративные
программы постулирующие создание федеративного государства. Сформулированные
в XIX веке программы были направлены на преодоление турецкого
господства на Балканском полуострове, поддержку освободительных стремлений
народов, которые до этого времени находились под гнетом турков, а также
противодействие преобладанию государств, стремящихся к господству на Балканах
(Австро-Венгрия и России). В статье рассмотрены федеративные планы,
в контексте создания системы безопасности на Балканах. Автор старался также
ответить на вопрос, что предрешило фиаско этих программ после 1945 года,
учитывая тот факт, что югославская концепция балканской федерации имела
большие шансы воплотиться в жизнь, особенно во время формирования нового
международного порядка, установленного союзниками на конференции в Ялте.
В статье обращено также внимание на перспективу реанимации федеративной
идеи в этой части Европы, которая могла бы сыграть главную роль в организации
системы безопасности на Балканском полуострове, особенно принимая
во внимание факт, что этот регион, по сей день, является самой нестабильной
частью Европы, главным образом, из-за конфликта за Косово.
Opis
Słowa kluczowe
Źródło
Bezpieczeństwo. Teoria i Praktyka 2008, nr 3-4, s. 193-207.