Kariera lojalnego urzędnika na prowincji Królestwa Polskiego na przykładzie Jana Alojzego Drabikowskiego (1794–1865) w Sandomierzu
Ładowanie...
Data wydania
2024
Autorzy
Tytuł czasopisma
ISSN
1733-0335
eISSN
2450-6095
Tytuł tomu
ISBN
eISBN
Wydawca
Oficyna Wydawnicza AFM Uniwersytetu Andrzeja Frycza Modrzewskiego w Krakowie
Abstrakt
Jan Alojzy Drabikowski urodził się w Bieruniu na Śląsku (zabór pruski) w 1794 r. w rodzinie
mieszczańskiej wyznania rzymskokatolickiego. Początkowo nosił nazwisko Drabik
po ojcu Józefie, ale zmienił w czasach szkolnych na bardziej polsko brzmiące i szlacheckie.
Po ukończeniu nauki w pruskim gimnazjum cysterskim w Rudach [Wielkich] w 1811 r.
rozpoczął trwającą ponad 45 lat służbę cywilną w aparacie administracji szczebla lokalnego
w Królestwie Polskim. Zdał wymagane egzaminy na urzędnika administracyjnego
służby cywilnej klasy II (1823) i klasy III (1826).
Karierę urzędniczą zaczął jako honorowy (bezpłatny) aplikant przysięgły przy sądzie
pokoju powiatu olkuskiego (1812–1815). Przez trzy kolejne lata był etatowym kancelistą
w Olkuszu (1815–1819), a później kancelistą w Sądzie Policji Poprawczej w Jędrzejowie
i Chęcinach (1819–1823). Następnie przeniósł się na stanowisko urzędnicze adiunkta dozoru
miasta obwodu w Opatowie (1823–1831). Po upadku powstania listopadowego przez
11 lat (od 1 października 1831 r. do jesieni 1842 r.) był komisarzem obwodu sandomierskiego,
a następnie (po reorganizacji administracji) przez prawie 15 lat był naczelnikiem
powiatu sandomierskiego (od jesieni 1842 r. do 20 czerwca 1857 r.).
Przełożeni mieli o Drabikowskim wyjątkowo pozytywną opinię. Za swoją lojalną,
wiernopoddańczą służbę urzędniczą (cywilną) od władz carskich otrzymał liczne nagrody
pieniężne, wyróżnienia i ordery (Świętego Stanisława IV klasy w 1832 r.; Świętej Anny
III klasy w 1834 r. i Świętego Włodzimierza IV klasy w 1842 r.), nobilitowano go za służbę urzędniczą (1841), pozwolono mu kupić od prywatnego właściciela szlachecki folwark we
wsi Trzykosy koło Koprzywnicy w 1847 r., a najbardziej cenioną formą nagrody było nadanie
mu w 1853 r. herbu Trzy Kosy, który sam sobie ułożył od posiadanych już dóbr szlacheckich.
Pod koniec kariery urzędniczej tytułowano go radcą stanu (1854), a na emeryturę
urzędniczą przechodził już jako radca dworu (z prawem do munduru), czyli dosłużył się
aż piątej klasy w hierarchii urzędniczej. Emeryturę urzędniczą spędził w swoim folwarku
w Trzykosach w otoczeniu rodziny; zajął się też budową młyna wodnego i działalnością
społeczną. Zmarł w Radomiu wiosną 1865 r. w wieku 71 lat.
Jan Alojzy Drabikowski was born in Bieruń, a small town in Silesia (the Prussian Partition)
in 1794 into a bourgeois Roman Catholic family. Initially, he had the surname Drabik
like his father Józef, but during his school years he changed it to a more Polish sounding
and noble one. After graduating from the Prussian Cistercian gymnasium in Rudy Wielkie
(in Silesia) in 1811, at the age of 18, he began civil service at the local level of the administrative
apparatus in the Kingdom of Poland, which continued for over 45 years. He passed
the required examinations for civil service administrative officials of Class 2 (1823) and
Class 3 (1826).
He started his clerical career as an honorary (unpaid) sworn trainee at the Olkusz
County Peace Court (1812–1815). For the following three years he was a full-time clerk in
Olkusz (1815–1819), and later, a clerk in the Court of Correctional Police in Jędrzejów and
Chęciny (1819–1823). He then moved to a clerical position of Assistant of the Supervisor
of the District Town in Opatów (1823–1831). After the fall of the November Uprising, he
was Commissioner of the Sandomierz District for 11 years (from 1 October 1831 to 1842),
and then, after the reorganisation of the administration, was Governor of the Sandomierz
District for about 15 years (from 1842 to 20 June 1857).
Drabikowski’s superiors had an exceptionally high opinion of him. For his (civil) loyal
and subservient clerical service as an official, he received from the tsarist authorities
numerous monetary awards, distinctions and orders (St Stanislaus, 4th class, in 1829;
St Anne, 3rd class, in 1834 and St Vladimir, 4th class, in 1842). He was given nobility
for clerical service (1841), he was allowed to buy a farm in the village of Trzykosy (near
Koprzywnica) in 1847, and in 1853 the tsar of Russia granted him the tile of nobility
and the Three Scythes coat of arms. At the end of his clerical career, he was titled State
Councillor (1854), and retired as a court councillor, i.e. reached as many as five classes in the clerical hierarchy. He spent the period of his civil servant’s retirement on a farm
in the village of Trzykosy in the company of his family. He died in Radom in the spring
of 1865 at the age of 71.
Opis
Tematy
Słowa kluczowe
Jan Alojzy Drabikowski, dozorca obwodu, obwód sandomierski, komisarz obwodu sandomierskiego, powiat sandomierski, naczelnik powiatu sandomierskiego, urzędnicy w Królestwie Polskim, szlachta urzędnicza w Królestwie Polskim, district supervisor, Sandomierz district, commissioner of the Sandomierz district, Sandomierz County, governor of Sandomierz County, officials in the Kingdom of Poland, official nobility in the Kingdom of Poland
Źródło
Studia z Dziejów Państwa i Prawa Polskiego 2024, T. XXVII, s. 121-151.