Znaczenie opactwa premonstrateńskiego w Brzesku-Hebdowie w strukturze zakonu i Kościoła w XIV–XV wieku
Ładowanie...
Data wydania
2016
Autorzy
Tytuł czasopisma
ISSN
1733-0335
eISSN
2450-6095
Tytuł tomu
ISBN
eISBN
Wydawca
Oficyna Wydawnicza AFM
Abstrakt
W średniowieczu klasztory premonstrateńskie były zorganizowane na zasadzie typowej
dla tego zakonu filiacji i prawa ojcostwa - ius paternitatis. Wszystkie klasztory podzielono
na grupy regionalne, zwane cyrkariami. Każda cyrkaria, czyli okręg wizytacyjny,
miała jedno opactwo ojcowskie.
W XIV w. dostrzegalne stają się przejawy kryzysu w polskiej - i nie tylko - cyrkarii
zakonu św. Norberta, szczególnie w odniesieniu do klasztorów żeńskich. Możliwymi przyczynami
kryzysu było ich odosobnione położenie, zła sytuacja finansowa, spadek liczby
powołań oraz struktura społeczna konwentów. Opactwo w Brzesku-Hebdowie, sprawujące
zwierzchnictwo nad prepozyturami norbertańskimi, regularnie dokonywało ich wizytacji,
obsadzało je swoimi zakonnikami i podejmowało inne działania wpisujące się w próby
zreformowania polskich premonstratensów w XIV-XV w.
Ufundowanie przez króla Władysława Jagiełłę kolejnego opactwa norbertańs kiego,
w Nowym Sączu, i obsadzenie go zakonnikami brzeskimi świadczyło o dużym potencjale
opactwa hebdowskiego jako inicjatora, a zarazem koordynatora reformy mającej na celu
odnowienie zakonu i skłonienie do przestrzegania obserwancji zakonnej. W artykule podkreślono
także niebagatelny wpływ, jaki na sytuację Brzeska miała rywalizacja wewnątrzzakonna
między poszczególnymi klasztorami norbertańskimi w XV w.
In the Middle Ages Premonstratensian monasteries were organised along a principle is
typical of the Order, that is affiliation and the paternal right (iuspaternitatis). All the monasteries
were divided into regional groups, known as cyrkarie (provinces). Each province
was a inspected by representatives of the single abbey holding the paternal right.
In the 14th century, symptoms of a crisis became visible in not only in the Polish Province
of the Order of St Norbert (Premonstratensian), and were especially intensified in
the women’s convents. Potential reasons for the crisis included the secluded situation of
the monasteries, their poor financial standing, a drop in the number of vocations, and
the social structure of the monasteries. The Abbey in Brzesko-Hebdów, overseeing the
Premonstratensian parishes visited them regularly, manned them with their monks, and
undertook other actions in an attempt to reform the Polish Premonstratensians in the 14th
and 15th centuries.
The funding of another Premonstratensian Abbey by King Ladislaus (Władysław) Jagiełło
in Nowy Sącz and populating it with monks from Brzesko was a proof of the great
potential of the Hebdów Abbey in its capacity of the initiator and coordinator of the reform
aimed at the revival of the Order and forcing its members to observe the monastic rule. The article also emphasises the significant impact of the competition between individual monasteries
of the Premonstratensian Order in the 15th century on the position of Brzesko.
Opis
Tematy
Słowa kluczowe
klasztor, premonstratensi, cyrkarie, prawo ojcostwa, reforma, monastery, Premonstratensians, Provinces of the Order, paternal right, reform
Źródło
Studia z Dziejów Państwa i Prawa Polskiego 2018, T. XIX,, s. 25-38.