Artykuł stanowi próbę analizy pojęcia rozkazu funkcjonującego w polskim prawie. Prowadzone rozważania teoretyczno-prawne zilustrowane zostaną przykładami z wybranych aktów prawych, z uwzględnieniem w szczególności ustaw o: Służbie Kontrwywiadu Wojskowego i Wywiadu Wojskowego, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego i Agencji Wywiadu, Policji oraz Kodeksu karnego. W artykule podjęto próbę wykazania, że w polskim systemie prawnym funkcjonuje pojęcie rozkazu sensu stricto, a więc rozkazu wojskowego w rozumieniu Kodeksu karnego, oraz pojęcie rozkazu sensu largo, obejmującego szereg poleceń służbowych, niespełniających wymogów definicyjnych rozkazu sensu stricto. Przeprowadzone analizy mają także pokazać, że niekonsekwentne posługiwanie się pojęciem rozkazu przez ustawodawcę, orzecznictwo i doktrynę prowadzi do wielu teoretycznych i praktycznych problemów, a w szczególności skutkuje tym, że żołnierze i funkcjonariusze za niewykonanie tych samych rozkazów mogą ponosić różną odpowiedzialność. W artykule ograniczono się do płaszczyzny analiz językowych. Konieczność takiego zawężenia prowadzonych rozważań podyktowana jest tym, że problematyka rozkazu związana jest nie tylko z prawem wojskowym, ale też z innymi gałęziami prawa, takimi jak prawo publiczne międzynarodowe, karne i administracyjne.

This article attempts to analyze the theoretical and legal aspects of the concept of a command functioning in the Polish law. The conducted study will be illustrated with examples taken from selected legal acts, including in particular, the statues of Military Counterintelligence Service and Military Intelligence Service, Internal Security Agency and Intelligence Agency, The Police and the Criminal Code. This article attempts to demonstrate that, in the Polish legal system, the concept of a command exists in a “sensu stricto” meaning, which is the military command within the meaning of the Penal Code, and in a “sensu largo” meaning, which includes a series of instructions, which do not meet the requirements of definitional meaning of command in the “sensu stricto” sense. The conducted analysis has shown that inconsistent use of the concept of command by the legislature, jurisprudence and doctrine leads to many theoretical and practical problems, in particular, the fact that, for disobeying the exact same order, soldiers and functionaries may be punished in different ways. This article is limited to the area of linguistic analysis only. The need of such narrow approach of the subject is dictated by the fact, that the question of command is not only tied to the military law, but also to the other areas of law such as public international, criminal and administrative law.