Problem konstytucyjności administracyjnego sądownictwa ubezpieczeń społecznych
Ładowanie...
Data wydania
2012
Autorzy
Tytuł czasopisma
ISSN
1733-0335
eISSN
Tytuł tomu
ISBN
eISBN
Wydawca
Oficyna Wydawnicza AFM
Abstrakt
W momencie powołania - w roku 1939, jak i tworzenia - w latach 1945-1946, sądownictwo
ubezpieczeń społecznych nie miało należytego oparcia w obowiązujących wówczas aktach
ustrojodawczych, gdyż jego charakter, ustawowa pozycja i ustrój nie przystawały bowiem do
postanowień konstytucji marcowej ani konstytucji kwietniowej. Przy tworzeniu każdego z tych
aktów nie przewidziano bowiem miejsca dla tego rodzaju szczególnego działu sądownictwa administracyjnego,
a formułowane wtedy argumenty przeciwne nie są przekonujące. Brak uzasadnienia
wielu z formułowanych tez o pełnej zgodności Ustawy z powyższymi konstytucjami
sugeruje świadomość autorów zarówno jej słabości w tym zakresie, jak i nieistnienia procedur
mogących te słabości obnażyć, w sytuacji istnienia politycznej woli uchwalenia Ustawy (przed
II wojną światową), jak i utworzenia sądownictwa ubezpieczeniowego (bezpośrednio po II wojnie
światowej). Paradoksalnie, działające na gruncie przepisów międzywojennych administracyjne
sądownictwo ubezpieczeń społecznych uzyskało pełnię konstytucyjnego oparcia dopiero
w okresie Polski Ludowej, w przepisach Konstytucji Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej z 1952 r.
i wykonującej jej założenia m.in. poprzez istotną nowelizację ustawy z 28 lipca 1939 r. Prawo
o sądach ubezpieczeń społecznych ustawie z 15 lutego 1962 r. o Sądzie Najwyższym.
At the moment of their establishment (1939) and development (1945-1946), the social insurance
courts had no sufficient substantiation in the then binding constitutional acts, as its nature,
position within the legislation, and organization were incongruent with the provisions of the March
and April constitutions. It was so as no space was provided for this special division of administrative
judiciary while drawing either of these acts, and the arguments to the contrary formulated at
the time are not convincing. Many of the claims about the full coherence of the Act with the constitutions
quoted above remain unjustified, which suggests that the authors of the Act were aware
of its weakness, both in this scope, and in the scope of the nonexistence of procedures capable of
disclosing such weaknesses in the context of the political will to pass the Act (before the second
world war) and to establish insurance courts (directly after the second world war). Although it is
a paradox, the administrative social insurance courts operating on the power of the pre-war legislation
received full constitutional support only in the People’s Republic of Poland, in the stipulations
of the Constitution of the People’s Republic of Poland of 1952 and the Act of 15th February 1962
on the Supreme Court enacting its assumptions, among others, through a significant novella of the
Act of 28 July 1939 Law on the administrative social insurance courts.
Sowohl in der Zeit der gesetzlichen Gründung (1939), als auch der Gestaltung (1945-1946)
genossen die Sozialversicherungsgerichte keine angemessene Mündung in den damals geltenden systempolitischen Rechtsakten, denn der Charakter dieser Institution, ihre gesetzliche Position
und ihre Gestalt passten weder in die Bestimmungen der März-, noch der Aprilverfassung. Bei
der Gestaltung beider dieser Grundgesetze wurde kein Raum für eine solche Sonderteilung der
Verwaltungsgerichtsbarkeit vorgesehen, und die damals zur Befürwortung dieser Institution formulierten
Argumente scheinen unbegründet zu sein. Die fehlende Begründung vieler zur Übereinstimmung
des entsprechenden Gesetzes mit den erwähnten Grundgesetzen formulierten
Thesen zeigt, dass die Befürworter sich dessen bewusst waren, aber auch, dass entsprechende
Mechanismen fehlten, um diese Mängel angesichts des politischen Willens zur Verabschiedung
des Gesetzes (vor dem Kriegsausbruch) und zur Einführung der Sozialversicherungsgerichte (direkt
nach dem 2. Weltkrieg) legitim enthüllen zu können. Paradoxerweise, die aufgrund der Vorschriften
der Vorkriegszeit tätigen Verwaltungsgerichte im Sozialversicherungssystem erhielten
ihre volle Verfassungsbasis erst in der Zeit der Volksrepublik, in den Bestimmungen der Verfassung
der Volksrepublik Polen von 1952 und in dem diese Bestimmungen umsetzenden und das
Gesetz vom 28. Juli 1939 über die Sozialversicherungsgerichte wesentlich novellierenden Gesetz
vom 15. Februar 1962 über das Oberste Gericht.
Opis
Słowa kluczowe
ubezpieczenia społeczne, sąd ubezpieczeń społecznych, Konstytucja marcowa, Mała konstytucja (1947), Konstytucja PRL (1952), akt ustrojodawczy
Źródło
Studia z Dziejów Państwa i Prawa Polskiego 2012, T. XV, s. 145-161.