The 20th anniversary of the World Trade Organization (WTO) activity celebrated in 2015 has provoked to the analysis and summary of eff ects of its activity within this period, especially as far as the consequences of the world economic crisis 2008+ are concerned. It is also important in the context of the WTO’s role as the main negotiation forum in the world trade. We may come across opinions that the WTO does not live up to the expectations of the international community, and that the eff ectively carried out process of trade liberalization has not been a match to the current situation in the world market. Beyond a shadow of a doubt, the last decade has not been the most successful period for the WTO and its position is currently much weaker than at the end of the last century. Still, it seems that a gradual creation of an open system of the global trade, based on common rules, having over 160 countries as its members, is a great achievement. Therefore, the contribution to the development of the world economy made by the organization cannot be belittled. The impasse in negotiations lasting for a long time has led to an increase of concluded bilateral and regional agreements, which has weakened the organization’s position. Regional trade agreements may well become the future foundation for bigger associations; there is evidence to suggest that the future trade will be divided into separate, regional blocs. The potential problem may be a shift of priorities and interests of some countries to regional agreements exclusively, since it can prolong the negotiations process and strike at the multilateral trading system. The authentic danger is that RTAs may discredit and weaken the WTO’s central position in the world trade.

Obchodzona w ubiegłym roku 20. rocznica funkcjonowania Światowej Organizacji Handlu (WTO) skłania do refl eksji na temat efektów jej działalności, szczególnie w aspekcie następstw światowego kryzysu gospodarczego 2008+, jak również nasuwa pytanie o dalsze losy organizacji pełniącej funkcję nadrzędnego forum negocjacyjnego w handlu światowym. Można spotkać się z opiniami, że Światowa Organizacja Handlu nie spełniła oczekiwań społeczności międzynarodowej, a skutecznie realizowany proces liberalizacji handlu nie sprostał bieżącej sytuacji na rynku światowym. Bez wątpienia ostatnie lata nie były najlepszym okresem funkcjonowania WTO, a jej pozycja jest dziś zdecydowanie słabsza niż jeszcze w końcu ubiegłego stulecia. Mimo to wydaje się, że sukcesywne tworzenie otwartego systemu światowego handlu, opartego na wspólnych zasadach, które swoim członkostwem potwierdza już ponad 160 krajów reprezentujących 98% handlu światowego, jest jednak ogromnym osiągnięciem. Nie można zatem umniejszać wkładu, jaki został wniesiony przez organizację w rozwój gospodarki światowej, szczególnie w kwestii walki z protekcjonizmem oraz napędzania wzrostu gospodarczego. Jednak trwający od długiego czasu impas w negocjacjach wielostronnych doprowadził do wzrostu liczby zawieranych umów regionalnych, co osłabiło istotnie pozycję organizacji. Regionalne porozumienia handlowe stają się fundamentem szerszych układów i wiele wskazuje na to, że handel światowy będzie podzielony na odrębne, regionalne bloki. Problemem może jednak okazać się przesuniecie punktu ciężkości i zainteresowanie niektórych krajów wyłącznie porozumieniami regionalnymi, gdyż może to istotnie opóźnić proces negocjacji i uderzyć w wielostronny system handlowy.