Przeglądaj wg Słowo kluczowe "Kingdom of Poland"
Teraz wyświetlane 1 - 13 z 13
Wyników na stronę
Opcje sortowania
Pozycja Dokumentowanie czynności przy opiekach „mniejszych” przez łódzki magistrat w latach 1832–1876(Oficyna Wydawnicza AFM, 2022) Machut-Kowalczyk, JoannaZ chwilą wprowadzenia Kodeksu Cywilnego Królestwa Polskiego (1825 r.) pojawiło się rozróżnienie na opieki „większe” i „mniejsze”. Pierwsze urządzane były przy udziale sądów pokoju (dla bogatszych pupili), drugie – przy udziale urzędów lokalnych (dla uboższych). Dokumentowanie czynności opiek mniejszych było regulowane przepisami administracyjnymi. Dla nowej sprawy zakładane były osobne akta. Większość z nich zawierała pismo inicjujące ustanowienie opieki, jeden protokół posiedzenia rady familijnej i spis inwentarza majątku. Akta pupilarne rzadko dokumentowały więcej czynności. Na podstawie przesłanych wcześniej przez sądy i komisje rządowe wzorów, urzędnicy sporządzali protokoły posiedzeń rad familijnych i raporty o liczbie ustanowionych opiek. Raporty i korespondencja urzędowa między magistratem a organami sądowymi i administracyjnymi była dokumentowana w aktach generalnych.Pozycja Geneza łódzkich struktur notarialnych(Oficyna Wydawnicza AFM, 2014) Wiśniewska-Jóźwiak, DorotaNotariat na ziemiach polskich powstał dopiero w czasach Księstwa Warszawskiego i funkcjonował w oparciu o przepisy francuskiej ustawy notarialnej z 16 marca 1803 r. zatytułowanej Organizacya notariatu. Ustawa obowiązywała nadal po upadku Księstwa Warszawskiego w Królestwie Polskim, choć system notarialny ulegał pewnym zmianom. Została ona uchylona dopiero 1 (13) lipca 1876 r., wraz z wprowadzeniem w życie rosyjskiej ustawy notarialnej z 14 kwietnia 1866 r. Początki notariatu w Łodzi sięgają 1841 r., do tego momentu mieszkańcy Łodzi korzystali z pomocy prawnej rejentów działających w najbliżej położonym mieście, czyli w Zgierzu. Wraz z rozwojem przemysłu i zwiększaniem się liczby mieszkańców Łodzi wzrastała też potrzeba mianowania coraz większej liczby reprezentantów tego zawodu prawniczego. Natomiast Zgierz nie rozwijał się tak dynamicznie jak Łódź i w związku z tym władze Królestwa podejmowały decyzje o przenoszeniu notariuszy z tego miasta do Łodzi.Pozycja Legitymacje szlachectwa na ziemiach polskich pod zaborami(Oficyna Wydawnicza AFM, 2023) Nowak, MichałArtykuł omawia procedury legitymizacji szlachectwa na ziemiach polskich w zaborach: austriackim, pruskim i rosyjskim. W Rzeczpospolitej procesy legitymizacji opierały się na sądowych „naganach szlachectwa”, w których głównym dowodem były zeznania świadków. Po rozbiorach Polski procedury zostały sformalizowane, a w poszczególnych zaborach utworzono urzędy heroldii. W zaborze pruskim legitymacja szlachectwa miała głównie charakter ekonomiczny: umożliwiała dostęp do hipoteki i zwolnienie z długiej służby wojskowej. Mimo to proces był niechętnie przyjmowany przez szlachtę ze względu na silne tendencje germanizacyjne. W zaborze austriackim szlachta była dzielona na magnatów i rycerzy, a legitymacje miały na celu integrację z systemem austriackim. W zaborze rosyjskim procedury były najbardziej chaotyczne i skomplikowane, co prowadziło do licznych fałszerstw. W Królestwie Polskim działała Heroldia, która od 1836 r. prowadziła postępowania potwierdzające przynależność do stanu szlacheckiego. Procesy te były mniej restrykcyjne niż w zaborze rosyjskim, a szlachta mogła legitymować się do 1861 r., kiedy to Heroldia Królestwa Polskiego została zlikwidowana.Pozycja Ochrona dóbr narodowych Rzeczypospolitej Polskiej po rozbiorach. Prokuratoria Generalna Królestwa Polskiego(Oficyna Wydawnicza AFM, 2018) Sitek, BronisławW artykule ukazano ewolucję potrzeby prawnej ochrony dóbr i interesów Rzeczypospolitej Polskiej po rozbiorach. Konieczność takiej ochrony pojawiła się jeszcze w okresie przedrozbiorowym, jednak konkretnej formy instytucjonalnej nabrała ona najpierw w Księstwie Warszawskim, a następnie w 1816 r. w Królestwie Polskim. Celem tego opracowania jest wykazanie pozytywistycznej pracy elit polskich nad ochroną tego, co pozostało po rozbiorach - z nadzieją budowania materialnego fundamentu pod niepodległą ojczyznę. Autor nie podejmuje pogłębionej dyskusji nad statusem Królestwa Polskiego. Praca opiera się głównie na analizie przepisów konstytucji Królestwa Polskiego z 1815 r. oraz postanowienia cara Rosji o utworzeniu Prokuratorii Generalnej z 1816 r. Ponadto przywoływane zostały poglądy doktryny z zakresu tematu. We wnioskach końcowych należy wskazać pozytywną rolę, jaką odegrała Prokuratoria Generalna Królestwa Polskiego.Pozycja Praca lekarzy w więzieniach Królestwa Polskiego – na podstawie akt Rządu Gubernialnego Radomskiego(Oficyna Wydawnicza AFM, 2020) Bieda, JustynaW pierwszej połowie XIX w. na kanwie europejskiego nurtu humanizacji wykonywania kary pozbawienia wolności pojawiły się koncepcje polskich reformatorów penitencjarnych, np. J.U. Niemcewicza, K. Potockiego, czy F. Skarbka – ich postulaty w dużej części dotyczyły konieczności poprawy warunków sanitarnych w więzieniach, a przede wszystkim stworzenia systemu opieki lekarskiej nad osadzonymi. W odpowiedzi władze rządowe podjęły pewne realne działania. I tak postanowieniem Księcia Namiestnika z 17 września 1823 r. została zatwierdzona Instrukcja więzienna wydana przez Komisję Rządową Spraw Wewnętrznych i Duchownych. Wprowadzała ona nie tylko obowiązek organizacji w więzieniach lazaretów, ale także utrzymywania na stałym etacie lekarza. Weszli oni w skład służby więziennej, a tym samym zaliczono ich w poczet pracowników służby cywilnej Królestwa Polskiego. Jednakże brak zapewnienia odpowiednich funduszy, jak i mała liczba wykwalifikowanych medyków spowodowały, iż wprowadzenie w życie przepisów więziennych było trudne. Przez cały okres istnienia Królestwa Polskiego władze administracyjne borykały się z problemem zapewnienia odpowiedniej obsady lekarskiej w lazaretach więziennych.Pozycja Rada Stanu Królestwa Polskiego wobec niekonstytucyjności Organizacji Komisji Rządowej Wojny(Oficyna Wydawnicza AFM, 2020) Gałędek, MichałArtykuł poświęcony jest projektowi Organizacji Komisji Rządowej Wojny, przygotowanemu na początku 1816 r. i usankcjonowanemu przez cesarza po przeróbkach 17 października 1816 r. Skupiono się na rekonstrukcji przebiegu wypadków związanych z tym projektem, powstałym na zlecenie wielkiego księcia Konstantego i według jego wizji organizacji ministerialnej sprzecznej z koncepcją uregulowaną w konstytucji. Następnie dokonano analizy treści projektu oraz przedstawiono stosunek do niego członków Rady Stanu. Problem miał zarówno wymiar polityczny, jak i konstytucyjny. Stawiał zabierających głos w dyskusji w trudnym położeniu, ponieważ z jednej strony projekt był w ich przekonaniu niezgodny z Ustawą konstytucyjną, uprzywilejowując ministra w stopniu niweczącym zasadę kolegialności w komisjach rządowych zagwarantowaną jej postanowieniami. Z drugiej strony wobec nieprzejednanej postawy Wielkiego Księcia Konstantego narażał rząd polski na poważny konflikt z bratem cesarskim.Pozycja Relikty staropolskiej skarbowości na ziemiach polskich po rozbiorach – rekonesans(Oficyna Wydawnicza AFM, 2023) Pilarczyk, Piotr M.Rozbiory Rzeczpospolitej nie przekreśliły istnienia szeregu dotychczasowych rozwiązań w dziedzinie skarbowości. W początkach XIX wieku w Księstwie Warszawskim i Królestwie Polskim zachowano liczne konstrukcje z epoki staropolskiej. Zmiany zaszły przede wszystkim w dziedzinie zarządu fi nansami państwowymi, lecz już w przypadku poszczególnych podatków wiele z nich przetrwało długo – zmieniane i reformowane, niektóre świadczenia publiczne dotrwały nawet do XX wieku. Również struktura dochodów publicznych nie uległa większym zmianom w epoce porozbiorowej. Dostrzec też można liczne podobieństwa pomiędzy epoką przedrozbiorową a czasami Księstwa i Królestwa w przypadku kształtu wydatków publicznych. W XIX wieku na ziemiach polskich w dziedzinie skarbowości i prawa skarbowego nowe rozwiązania sąsiadowały więc z licznymi reliktami epoki przedrozbiorowej.Pozycja Studia z Dziejów Państwa i Prawa Polskiego T. XXII 2019 Badania nad rozwojem instytucji politycznych i prawnych(Oficyna Wydawnicza AFM, 2019) Szulc, Tadeusz; Głuszak, Marcin; Dębicka, Malwina; Kubus, Radosław; Gałędek, Michał; Bieda, Justyna; Michoń, Marcin; Smyk, Grzegorz; Machut-Kowalczyk, Joanna; Janicka, Danuta; Maksimiuk, Diana; Mazurek-Płecha, Irmina; Wiśniewska, Dorota; Graczyk, Konrad; Szymański, Andrzej; Niewiński, Kamil; Szczygieł, Tomasz; Rakowski, MaciejPozycja Studia z Dziejów Państwa i Prawa Polskiego T. XXVI 2023 Badania nad rozwojem instytucji politycznych i prawnych(Oficyna Wydawnicza AFM, 2023) Pilarczyk, Piotr M.; Machut-Kowalczyk, Joanna; Zywert, Eryk; Gierszewski, Andrzej; Kitowski, Piotr; Stacherski, Krystian; Wiśniewska, Dorota; Gałędek, Michałv; Szczepaniak, Damian; Nowak, Michał; Naworski, Zbigniew; Godek, Sławomir; Zarzycki, ZdzisławPozycja Testamentary Law in Congress Poland on the example of the files of the Zgierz notaries in the years 1826–1875(Oficyna Wydawnicza AFM, 2021) Bieda, JustynaContemporary Polish inheritance law adopts the principles of freedom of testing, assuming that everyone has the right to freely dispose of their property in the event of death by way of a will. The freedom of testing, however, is not something obvious and it was not the one that governed inheritance in Poland during the period of the First Polish Republic. It was not until the 19th century that it brought Europe, including the Polish lands, profound changes in the field of inheritance law. The general rule of freedom of testing was, in principle, the first in modern Europe to be introduced by the Napoleonic Code of 1804, in force in Poland from 1808 until 1846. However, the guaranteed principle of freedom of testing experienced serious restrictions if the testator had descendants or the spouse, although, as practice shows, the writers were often guided by their own sense of justice, and not by law. The Napoleonic Code envisaged three forms of last wills: a public will, a secret will, and a handwritten will. The first two forms were subject to a number of formal conditions. A handwritten will, on the other hand, although it only required the writer to be able to write, was not popular, probably because of the society’s considerable illiteracy. Although the right to obtain testamentary bequests was universal, it was not absolute. The legislator provided for certain restrictions dictated primarily by social considerations, aimed at eliminating the pressure on the legislator. The property dispositions predominantly concerned the testator’s entire property and covered both all movable and immovable property. In the light of the deeds of the Zgierz notaries, the most popular form of property dispositions in the event of death was the making of testamentary dispositions in the form of a special clause, transferring all possessed property, its part or individual components.Pozycja Tryb zwoływania rad familijnych opiek „mniejszych” na podstawie akt łódzkiego i zgierskiego magistratu do 1876 roku(Oficyna Wydawnicza AFM, 2023) Machut-Kowalczyk, JoannaRady familijne dla opiek „mniejszych” zwoływane były przez prezydentów albo burmistrzów (w miastach) oraz wójtów (na wsi). Akta pupilarne zachowane w Archiwum Państwowym w Łodzi dostarczają informacji o zwoływaniu tych organów przez burmistrzów i prezydentów w Łodzi i Zgierzu w latach 1825–1876. W praktyce bardzo często rady familijne odbywały się bez wcześniejszego wyznaczenia terminu. Nawet w przypadku wyznaczenia terminu posiedzenia, suplikanci chętnie sami informowali i zbierali członków rady familijnej. Zapozwy magistrat wystawiał bardzo rzadko. Uproszczona procedura mogła mieć wpływ na zmniejszenie kosztów postępowania.Pozycja W przededniu pierwszego konfliktu ustrojowego. Debata w Radzie Administracyjnej Królestwa Polskiego o usamodzielnieniu radców stanu w komisjach rządowych na przełomie 1815 i 1816 r.(Oficyna Wydawnicza AFM, 2017) Gałędek, MichałU schyłku 1815 r. ukonstytuowały się władze konstytucyjne Królestwa Polskiego – Rada Administracyjna i Ogólne Zgromadzenie Rady Stanu – i przystąpiły do intensywnych prac nad rozwinięciem postanowień konstytucyjnych. Za sprawę priorytetową uznano organizację komisji rządowych. Minister spraw wewnętrznych i policji Tadeusz Mostowski już na drugim posiedzeniu Rady Administracyjnej 31 grudnia 1815 r. przedstawił projekt Zasad do organizacji władz ministerialnych. Podczas dyskusji nad tym projektem, który fi nalnie nie uzyskał sankcji namiestnika i nie został skierowany do dalszych prac, obradujący ministrowie skupili się na kwestii „usamodzielnienia” radców stanu „zawiadujących” poszczególnymi wydziałami w komisjach rządowych i „ustopniowania władz”. Analiza tejże debaty stanowi główny przedmiot artykułu. Podczas gdy namiestnik Józef Zajączek przeciwny był usamodzielnianiu radców stanu i dążył do koncentracji władzy administracyjnej w rękach ministrów, jego oponenci – w analizowanej debacie głównie Tadeusz Matuszewicz – opowiadali się za przyznaniem radcom stanu kierującym wydziałami większej samodzielności. Polaryzacja stanowisk w tej kwestii stanowiła preludium późniejszego sporu o kolegialność w komisjach rządowych – pierwszej ustrojowej batalii o wykładnię konstytucji Królestwa Polskiego, którą na forum Rady Stanu toczył namiestnik z większością pozostałych jej członków.Pozycja Wpływ wojen napoleońskich na wzrost niechęci wobec biurokracji w polskiej myśli administracyjnej w latach 1813–1815(Oficyna Wydawnicza AFM, 2019) Gałędek, MichałAutor artykułu skupił się na zagadnieniu reorientacji poglądów na administrację w polskiej myśli politycznej w ciągu zaledwie kilku lat istnienia Księstwa Warszawskiego, zwłaszcza w jego końcowym stadium (1813–1815). Utworzony przez Napoleona Bonapartego organizm państwowy powstał na fali entuzjazmu i wiary Polaków w odrodzenie narodowe i urzeczywistnienie oświeceniowej wiary w sprawczą siłę rządu, zdolnego do podźwignięcia kraju z upadku i wprowadzenia na drogę cywilizacyjnego postępu. Wkrótce jednak okazało się, że Księstwo Warszawskie stanie się państwem, którego kilkuletnie istnienie naznaczone będzie ciągłymi wojnami i pogarszającą się sytuacją gospodarczą, wpływającą na wzrost negatywnych ocen struktury państwowej oraz tęsknotę za dawną tradycją ustrojowo-prawną. O zmianie stosunku do biurokracji świadczą obszernie cytowane w tekście wypowiedzi zarówno ziemianina z Lubelszczyzny Joachima Owidzkiego, osoby powszechnie znanej i szanowanej w tym regionie, jak i byłego jakobina Józefa Kalasantego Szaniawskiego, wyrazistego przedstawiciela elity intelektualnej i politycznej. Natomiast za podsumowanie zmiany stosunku do urzędników, jaki dokonał się w tych czasach, może służyć tekst profesora Szkoły Prawa Franciszka Ksawerego Szaniawskiego, który zauważa, że totalna krytyka „stanu urzędniczego” wynika ze skłonności do przesady.