Mniejszości etniczno-religijne Bliskiego Wschodu: strategie przetrwania w XX w.
Ładowanie...
Data wydania
2011
Autorzy
Tytuł czasopisma
ISSN
1733-2680
eISSN
Tytuł tomu
ISBN
eISBN
Wydawca
Oficyna Wydawnicza AFM
Abstrakt
Z wprowadzenia: "Bliski Wschód jest w powszechnym rozumieniu muzułmański, ale obok muzułmanów
w regionie mieszkali, i mieszkają nadal, wyznawcy judaizmu, chrześcijaństwa
oraz innych religii. Region jest jeszcze bardziej zróżnicowany z punktu widzenia
etnicznego. Wprawdzie Arabowie na obszarze od Maroka po Afganistan stanowią
większość, ale mieszkańcami tego regionu są także Irańczycy, Turcy, Żydzi,
Kurdowie, Berberzy, Turkmeni, Beludżowie, Tadżycy, Asyryjczycy, Ormianie,
Grecy. W czasach imperium Osmanów (1517–1918) muzułmańska i niemuzułmańska
ludność Bliskiego Wschodu była zorganizowana w millety (z arab. milla,
dosł. wspólnota religijnych) – półautonomiczne wspólnoty, samorządne z punktu
widzenia prawa i religii. Podstawą porządku i zróżnicowania społecznego przede
wszystkim była wiara. Po rozpadzie imperium sytuacja w tym względzie uległa
zasadniczej zmianie: narodziły się nowe państwa, których elity władzy reprezentowały
większość religijno-etniczną, a dla legitymizowania swojego przywództwa
zaczęły odwoływać się do ideologii narodowych. W samych mniejszościach również
dojrzewała myśl o podkreślaniu odrębności – teraz nie tylko religijnej, ale
także etniczno-narodowej. Proces ten postępował od czasów europejskiego Oświecenia,
którego idee przenikały na Bliski Wschód. W nowej sytuacji obydwie strony
zaczęły tworzyć nowy układ wzajemnych stosunków, a mniejszości religijno-etniczne
musiały wypracować nowe strategie funkcjonowania w społeczeństwach zdominowanych przez muzułmanów. Wybitny historyk brytyjski Malcolm Yapp
uważa, że można mówić o trzech strategiach zachowania tożsamości kulturowej
przez mniejszości religijno-etniczne w XX w.: politycznym kwietyzmie i podtrzymywaniu
tożsamości w sposób nie rzucający się w oczy, tworzeniu nowych
ponadwspólnotowych tożsamości, które miały odsunąć kwestię przynależności
etniczno-religijnej na dalszy plan oraz – o próbie zbudowania własnego państwa,
w którym mniejszość stawałaby się większością i mogłaby podtrzymywać swoją
tożsamość bez żadnych ograniczeń1. Które z tych trzech strategii okazały się najbardziej
skuteczne z punktu widzenia interesów mniejszościowych wspólnot?"(...)
Opis
Tematy
Słowa kluczowe
Źródło
Krakowskie Studia Międzynarodowe 2011, nr 1, s. 27-48.