Artykuł przedstawia wycinek z dużych trzyletnich badań prowadzonych metodą eksperymentu pedagogicznego, dotyczących kształtowania się umiejętności życiowych dzieci w młodszym wieku szkolnym, w tym dzieci zdolnych, przez realizację innowacyjnego programu edukacji plastycznej „Nauka – Sztuka – Edukacja”. Wyniki badań ilościowych, prowadzonych wystandaryzowanymi testami diagnostycznymi ukazującymi takie umiejętności jak relacje interpersonalne dzieci, podejmowanie decyzji, radzenie sobie z sytuacją trudną i kierowanie stresem oraz interesujące nas w tym artykule budowanie samoświadomości, zostały opublikowane w monografii Kształtowanie umiejętności życiowych uczniów klas początkowych w toku innowacyjnych warsztatów plastycznych Nauka – Sztuka – Edukacja na przykładzie badań eksperymentalnych. W artykule dokonano porównania wyników badań ilościowych, dotyczących umiejętności do budowania samoświadomości u dzieci, z nieopisywanymi jeszcze wynikami badań pochodzących z technik jakościowych (obserwacja nauczycielska i wnioski nauczycieli z badań jakościowych oraz autorski test projekcyjny skierowany do dzieci: Moje mocne i słabe strony). Badania ilościowe ukazują długi proces kształtowania się umiejętności do budowania samoświadomości i załamanie się wyników tej zmiennej po klasie II. Badania jakościowe potwierdzają długość kształtowania się samoświadomości, szczególnie pozytywnej samooceny u dzieci, ale ukazują systematyczną wzrastającą dojrzałość dzieci w tej trudnej dla tego wieku umiejętności. W okresie popandemicznym i trudnym czasie braku poczucia bezpieczeństwa spowodowanym konfliktami wojennymi kształtowanie pozytywnej samooceny staje się kwestią ważną w edukacji dzieci w pierwszym etapie edukacyjnym ze względu na ich zdrowie psychiczne. Projekt „Nauka – Sztuka – Edukacja” jest zatem jednym z gotowych narzędzi (programów edukacji plastycznej) do kształtowania tej umiejętności.

This article presents an excerpt from a large three-year study conducted using the pedagogical experiment method and concerning the development of life skills of children at an early school age, including gifted children, through the implementation of an innovative art education program „Science – Art – Education”. The results of quantitative research, conducted with standardized diagnostic tests showing such skills as – children’s interpersonal relationships, decision-making, coping with difficult situations and stress management, and building self-awareness, which we are interested in in this article – were published in the form of a monograph Shaping life skills of primary school pupils in the course of innovative art workshops Science – Art – Education on the example of experimental research. In the presented text, compared the results of quantitative research on the skills to build self-awareness in children with the yet undescribed results of research from qualitative techniques (teacher observation and teachers’ conclusions from qualitative research and an original projective test addressed to children: My strengths and weaknesses). Quantitative research shows a long process of shaping self-awareness and a breakdown of the resultsof this variable after the second grade. Qualitative research confirms the length of time needed to develop self-awareness, and especially positive self-esteem, in children, but they show the systematic development of this difficult skill in children at this age. In the post-pandemic period and the difficult time of insecurity caused by war conflicts, shaping positive self-esteem becomes an important issue in the education of children in the first stage of education due to their mental health. Thus, the „Science – Art – Education” project is one of the ready-made tools (art education programs) for shaping this skill