Własność i dziedziczenie w polskiej konstytucji z 1997 r. (na tle uregulowań konstytucji wybranych państw)
Ładowanie...
Data wydania
2019
Autorzy
Tytuł czasopisma
ISSN
1689-8052
eISSN
2451-0807
Tytuł tomu
ISBN
eISBN
Wydawca
Oficyna Wydawnicza AFM
Abstrakt
Private property and inheritance are legal institutions linked by an inseparable genetic
and functional link. This is reflected not only in the content of the legal provisions governing
these institutions, but also in the constitutional provisions that govern jointly
ownership and succession. The right of inheritance does not exist in any of the provisions
of the Constitution of the Republic of Poland of 1997 on its own, but always
along with the ownership, which indicates a close relationship and mutual dependence.
The Polish Constitution refers to the protection of property and the right to inheritance
in two articles, i.e. Articles 21 and 64. According to Article 21, the Republic of Poland
“shall protect property and the right to inheritance”, and thus points to the system
principle, while Article 64 is included in Chapter II, which is entitled “Freedoms,
Rights, and Obligations of Man and Citizen” and thus refers to the status of an individual
in the state. The author shows Polish solutions and reviews the regulations in this
area in contemporary constitutions in order to present several models of constitutional
solutions, however, two of them should be given special attention. In the former the
constitution specifies the right of ownership and inheritance, the latter, points out that
the right of inheritance must be derived from the right of ownership. A similar situation
exists in international law, where some international agreements relate directly to
inheritance, while others guarantee only the right to property, while the right to inheritance
is derived from it by doctrine and jurisprudence. There is a similar situation in
international law, where some international agreements relate directly to inheritance,
while others guarantee only the right to property, and the right to inheritance is derived
from it by doctrine and jurisprudence. An important issue which, according to the
author, is worth considering is the fact that some constitutions treat ownership and inheritance
law as a system principle, while others include it in the chapters on the status
of an individual in terms of subjective law.
Contemporary constitutions consolidate and develop the principles of property
protection differently from the old constitutions, namely they emphasise the new approach
to property relations, which presupposes an obligatory consideration of state
interests, on the condition that the rights of individual persons are not opposed to the
rights and public interests.
Własność prywatna i dziedziczenie to instytucje prawne połączone nierozerwalnym
związkiem genetycznym i funkcjonalnym. Znajduje on wyraz nie tylko w treści regulujących
te instytucje przepisach ustawowych, lecz także w przepisach konstytucji, które
normują łącznie własność i dziedziczenie. Prawo dziedziczenia nie występuje w żadnym
z przepisów Konstytucji RP z 1997 r. samodzielnie, lecz zawsze w zestawieniu z własnością,
co wskazuje na ścisły związek, a także wzajemną zależność. Nasza Konstytucja
odnosi się do kwestii ochrony własności i prawa dziedziczenia w dwóch artykułach
tj. w art. 21 i 64. Zgodnie z art. 21 Rzeczpospolita Polska „chroni własność i prawo
dziedziczenia” a więc wskazuje na zasadę ustrojową, zaś art. 64 znajduje się w rozdziale
II zatytułowanym „Wolności, prawa obowiązki człowieka i obywatela” a więc odnosi
się do statusu jednostki w państwie. Autorka pokazuje polskie rozwiązania i dokonuje
przeglądu regulacji w tym zakresie we współczesnych konstytucjach aby zauważyć, że
istnieje kilka modeli rozwiązań konstytucyjnych ale na dwa należy zwrócić szczególną
uwagę – w jednym z nich ustawy zasadnicze wyszczególniają prawo własności i dziedziczenia,
zaś w pozostałych – prawo dziedziczenia musi być wywodzone z prawa własności.
Z podobną sytuacją mamy do czynienia w prawie międzynarodowym, gdzie
część umów międzynarodowych odnosi się do dziedziczenia bezpośrednio, natomiast
inne gwarantują tylko prawo własności, zaś prawo dziedziczenia wywodzone jest z niego
przez doktrynę i orzecznictwo. Ważnym wątkiem którym warto zdaniem autorki się
zainteresować, jest ten, że niektóre konstytucje traktują własność i prawo dziedziczenia
jako zasadę ustrojową, inne zaś ujmują ją w rozdziałach dotyczących statusu jednostki
w kategoriach prawa podmiotowego.
Współczesne konstytucje utrwalają i rozwijają zasady ochrony własności inaczej
niż stare konstytucje, mianowicie podkreślają nowe podejście do stosunków własnościowych,
które zakłada obowiązkowe uwzględnienie państwowych interesów, z zachowaniem
warunku, aby prawa poszczególnych osób nie były przeciwstawiane prawom
i interesom publicznym.
Opis
Tematy
Słowa kluczowe
konstytucja, własność, dziedziczenie, prawo podmiotowe, zasada ustrojowa, constitution, ownership, inheritance, subjective right, system principle
Źródło
Studia Prawnicze. Rozprawy i materiały 2019, nr 1, s. 5-20.