The paper is based on an address to “Immigration and Multiculturalism in XXI Century. The Case of Poland”, conference organised by the Adam Mickiewicz University, Poznan in April 2016. It reviews both the Australian immigration experience and Australian multiculturalism from an historical perspective and also reviews current practice in an attempt to evaluate its relevance to Europe. The paper starts with an examination of objectives and principles underlying the Australian immigration system over the last two centuries with particular focus on economic development, national security and identity issues. Then the paper outlines the settlement and multicultural policies and programs that have been put in place since 1975 to integrate migrant and refugee intake into broader Australian society. It also considers the linkages that exists between immigration and multiculturalism and evaluates the success or otherwise of these policies/programs in terms of social cohesion outcomes. Finally, the paper examines the Australian solutions and contemporary challenges and considers the applicability of the Australian model to guide the development of European responses to the 2015–16 migration/refugee crises. It concludes that at present the European Union has neither an eff ective immigration policy nor Australian style multiculturalism and settlement policies to deal with the current immigration crisis and/or its social cohesion consequences.

Artykuł jest rozwinięciem wykładu wygłoszonego na konferencji „Imigracja i wielokulturowość w XXI wieku. Przypadek Polski”, zorganizowanej przez Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu w kwietniu 2016 r. Zawiera on historyczny i współczesny przegląd australijskich doświadczeń z imigracją oraz wielokulturowością i próbuje ocenić przydatność tego doświadczeń dla Europy. Pierwsza część artykułu omawia cele i zasady australijskiego systemu imigracyjnego stosowane przez ostatnie dwieście lat, ze szczególnym naciskiem na ekonomię, bezpieczeństwo i świadomość narodową. Następnie autor rozwija temat polityki osadnictwa i wielokulturowości od roku 1975, z punktu widzenia sukcesu w integracji migrantów i uchodźców w społeczeństwo australijskie. Szczególny dyskurs dotyczy powiązań pomiędzy polityką imigracyjną i wielokulturowością. Artykuł ocenia wpływ tych programów rządowych na zapewnienie społecznej jedności. W końcowej części artykuł ocenia użyteczność australijskich rozwiązań dla formowania odpowiedzi na europejski kryzys związany z masowym napływem uchodźców i migrantów w latach 2015–2016. W konkluzji autor stwierdza, iż Unia Europejska nie ma obecnie ani skutecznej polityki imigracyjnej ani programów osadnictwa, które pozwoliłyby na efektywną kontrolę granic i na zapewnienie spokoju społecznego.