Kontrola celna, będąca głównym atrybutem obsługi celnej w ruchu granicznym, jest często negatywnie postrzegana przez kontrolowanych. Służba Celna, mając na uwadze, że niezwykle istotny jest sposób jej przeprowadzania, unowocześnia metody i narzędzia wykorzystywane w działaniach kontrolnych. Przykładem innowacyjnych rozwiązań w tym obszarze są usługi elektroniczne, tzw. e-usługi. Proces ułatwiania obsługi celnej nie może jednak negatywnie wpływać na efektywność i skuteczność działań kontrolnych. Uzyskanie kompromisu pomiędzy liczbą rozwiązań mających na celu zmniejszenie barier w obsłudze celnej, wpływających bezpośrednio na skrócenie czasu odprawy celnej i obniżenie kosztów ponoszonych przez przedsiębiorców, a koniecznością skutecznej kontroli, która jest kluczowym elementem w procesie zapewniania bezpieczeństwa obrotu towarowego, jest zadaniem trudnym, ale jak pokazuje praktyka możliwym. Katalog ułatwień stosowanych w obsłudze celnej (w tym także e-ułatwień) jest już dziś znacząco rozbudowany i nadal ma charakter otwarty. Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie istoty kontroli celnej, ram strategicznych wprowadzania elektronicznych ułatwień oraz identyfikacja i charakterystyka e-usług usprawniających obsługę celną w ruchu granicznym.

Customs control, which is the characteristic feature of customs services in cross-border traffc, is frequently perceived negatively by those subjected to it. The Customs Service, taking into account the importance of how control activities are carried out, modernizes the methods and tools employed in control processes. One example of innovative solutions are electronic customs services, the so-called e-customs. The process of facilitating customs processing cannot, however, hinder the effectiveness and effciency of control activities. Reaching a compromise between the number of solutions reducing barriers in customs processing, which directly translate into shortening the customs clearance process as well as decreasing costs incurred by economic operators; and the necessity for effective control, which in turn is a key element in the process of safeguarding of the cross-border freight traffc; is diffcult, yet feasible a task, as suggested by the evidence from the current practice. The catalogue of customs simplifcations (including e-simplifcations), has been expanded signifcantly and still has an open character. The aim of the paper is to present the essence of customs control, the strategic framework for the implementation of electronic simplifcations as well as to identify and characterize e-customs which facilitate customs procedures in the cross-border traffc.