W sytuacjach kryzysowych w szczególnych przypadkach istnieje konieczność zapewnienia ochrony dużym grupom ludności cywilnej. Realizacji tego celu służą przedsięwzięcia określane jako zbiorowe sposoby ochrony ludności na wypadek zagrożeń. Zalicza się do nich przede wszystkim ewakuację oraz ukrycie w budowlach ochronnych. Aby działania te były skuteczne, muszą one uwzględniać potrzeby całego społeczeństwa. Ważną jego grupą są osoby z niepełnosprawnościami, które z punktu widzenia zapewnienia im bezpieczeństwa w sytuacjach zagrożenia znajdują się w szczególnie trudnym położeniu. Istniejące rozwiązania związane z zapewnieniem ochrony zbiorowej niemal w ogólne nie uwzględniają ich specjalnych potrzeb. Celem artykułu jest przedstawienie obowiązujących w Polsce prawno-organizacyjnych podstaw zbiorowej ochrony osób niepełnosprawnych w sytuacji zagrożenia oraz wskazanie deficytów w tym zakresie. Poruszana problematyka wydaje się być bardzo istotna z punktu widzenia konstytucyjnych gwarancji bezpieczeństwa ogółu obywateli, których znaczną grupę stanowią osoby z niepełnosprawnościami.

In crisis situations, there is a need to provide protection for large groups of civilians in special cases. The implementation of this goal is supported by projects defined as collective methods of protecting a population in the event of threats. These include, above all, evacuation and concealment in protective buildings. For these actions to be effective, they must take into account the needs of the whole society. A special group in this context are people with disabilities who, from the point of view of ensuring their safety in emergency situations, are in a particularly difficult position. The existing solutions related to providing collective protection seem to fail to take into account these people’s specific needs. The goal of the paper is to present the legal and organisational foundations applied in Poland for the collective protection of disabled people in an emergency, and to indicate possible deficits in this regard. The issues raised are of major resonance from the point of view of the constitutional guarantees of security for all the Polish nationals, of whom a significant group are people with various disabilities.

In den Krisensituationen ist es in besonderen Fällen notwendig, den Schutz großen Gruppen der Zivilbevölkerung zu gewährleisten. Dazu dienen die Vorhaben, die als kollektive Methoden für den Schutz der Bevölkerung in Notsituationen bezeichnet werden, das bedeutet vor allem Leute zu evakuieren und in Sicherheitsgebäuden zu verstecken. Diese Maßnahmen sind wirksam nur, wenn die Bedürfnisse der ganzen Gesellschaft berücksichtigt werden. Eine wichtige Gruppe sind Personen mit Behinderungen, die aus der Sicht der Sicherheitsgewährleistung in einer Notsituation in einer besonders schwierigen Lage sind. Die bestehenden, mit der Gewährleistung des kollektiven Schutzes verbundenen Lösungen, berücksichtigen ihre spezifischen fast gar nicht. Das Ziel des Artikels ist die Darstellung der in Polen geltenden organisatorischen und rechtlichen Grundlagen für den kollektiven Schutz der Behinderten in Notsituationen und Festlegung der Defizite in diesem Bereich. Das behandelte Problem scheint sehr wichtig zu sein aus der Sicht der verfassungsrechtlichen Sicherheitsgewährleistungen für die Bürger, von denen eine bedeutende Gruppe Personen mit Behinderungen darstellen.

В чрезвычайных ситуациях, в особых случаях необходимо обеспечить защиту больших групп гражданского населения. Для достижения этой цели проводятся мероприятия, определяемые как коллективные способы защиты населения в случае угроз. Прежде всего, к ним относятся: эвакуация и укрытие в защитных сооружениях. Чтобы эти меры были эффективными, они должны учитывать по- требности всего общества. Важной его группой являются инвалиды, люди с огра- ниченными возможностями, находящиеся в особо тяжелом положении с точки зрения обеспечения их безопасности в чрезвычайных ситуациях. Существующие решения, связанные с обеспечением коллективной защиты, практически не учи- тывают особых потребностей этих людей. В статье изложены польские правовые и организационные основы коллективной защиты людей с ограниченными воз- можностями в чрезвычайных ситуациях и указаны их существенные недостатки. Рассматриваемая проблематика представляется весьма актуальной с точки зрения конституционных гарантий безопасности граждан, значительную группу которых составляют инвалиды.