Prawo swojszczyzny („Heimathrecht”) jako wyraz przynależności do gminy

Uproszczony widok
dc.contributor.authorKądzielawski, Grzegorz
dc.date.accessioned2020-02-18T11:40:10Z
dc.date.available2020-02-18T11:40:10Z
dc.date.issued2014
dc.description.abstractCechą charakterystyczną prawodawstwa austriackiego było określenie przynależności obywatela do gminy. Przynależność ta była nazywana stosunkiem swojszczyzny (Heimathrecht). Kwestie te normowała szczegółowo ustawa z dnia 3 grudnia 1863 r. - dotycząca regulacyi stosunków swojszczyzny. Wskazane prawo miało niezwykle istotny charakter, gdyż uprawniało do pobytu w gminie oraz żądania zaopatrzenia i pomocy w ubóstwie. W chwili wejścia w życie ustawy z dnia 20 stycznia 1920 r. o obywatelstwie Państwa Polskiego posiadanie prawa swojszczyzny „w jednej z gmin na obszarze Państwa Polskiego, stanowiącym poprzednio część składową Państwa Austriackiego lub Węgierskiego” było jedną z przesłanek rozstrzygającą o prawie do obywatelstwa. Kolejnym aktem prawnym, który uszczegółowił temat nabywania obywatelstwa, była ustawa z dnia 26 września 1922 r. o uregulowaniu prawa wyboru obywatelstwa polskiego przez obywateli byłego cesarstwa austriackiego lub byłego królestwa węgierskiego i prawa wyboru obywatelstwa obcego przez byłych obywateli tych państw posiadających obywatelstwo polskie. Do wskazanej ustawy wydano dwa rozporządzenia wykonawcze. Pierwsze wydane przez Radę Ministrów dnia 12 grudnia 1922 r. oraz rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 6 lutego 1925 r. Zagwarantowało ono osobom, które posiadały prawo swojszczyzny na obszarach należących do Austro-Węgier, a które znalazły się w granicach Rzeczypospolitej, prawo opcji obywatelstwa polskiego. W dzisiejszym ustawodawstwie prawo swojszczyzny moglibyśmy porównać do obowiązku meldunkowego z ustawy o ewidencji ludności i dowodach osobistych. Celem artykułu jest analiza prawnych podstaw funkcjonowania prawa swojszczyzny na tle ustawowego obowiązku przynależności do gminy oraz prawa obywatelstwa. Artykuł zawiera również opis praktyki stosowania prawa swojszczyzny.pl
dc.description.abstractA characteristic feature of Austrian law was the definition of a citizen’s belonging to a commune. It was described as the relationship of domicile (German: Heimathrecht, Polish: swojszczyzna). The details were regulated by the Act of 3rd December 1863 on the regulation of domicile relations. This law was of exceeding significance as it gave the right to stay in the commune, and claim provisions and aid in poverty. With the Act on Citizenship of the Polish State coming into force on 20th January 1920, holding the right of domicile (in one of the communes within the Polish State, that was previously a constituent of the Austro-Hungarian State) was one of the premises deciding about the right to citizenship. Another legal act that defined further the question of citizenship was the act on the regulation of the right o f choosing Polish citizenship by the citizens of the former Austrian Empire and the former Kingdom of Hungary and the right of choosing foreign citizenship by the former citizens of these states holding Polish citizenship, of 26th September 1922. Two bylaws were published for the said act. The first, issued by the Council of Ministers on 12th December 1922, and the other - the ordinance of the Minister of Internal Affairs of 6th February 1925. It guaranteed the persons who enjoyed the right of domicile in the territories that had belonged to Austro-Hungary and which found themselves within the borders of the Republic of Poland, the optional right to the Polish citizenship. The right of domicile could be compared to the duty of registering residence, and from the act on registration of people and identity cards in contemporary Polish legislation. The article aims at analysing the legal grounds of the operation of the domicile right against the acts-ensconced obligation of belonging to a commune and the citizenship right. It also contains a description of the practical application of the domicile right.pl
dc.description.abstractDie charakteristische Eigenschaft der österreichischen Gesetzgebung war die Bestimmung der Zugehörigkeit eines Bürgers zu einer Gemeinde. Diese Zugehörigkeit wurde als Heimathrecht bezeichnet. Diese Fragen wurden im Einzelnen im Gesetz vom 3. Dezember 1863 zur Regelung des Heimathrechts normiert. Das vorgenannte Recht hatte einen äußerst relevanten Charakter, denn es berechtigte dazu, sich in einer Gemeinde aufzuhalten und Versorgung und Hilfe in der Armut zu verlangen. Mit dem Inkrafttreten des Gesetzes vom 20. Januar 1920 über die Staatsbürgerschaft des Polnischen Staates war der Besitz des Heimathrechts “in einer der Gemeinden auf dem Gebiet des Polnischen Staates, das vorher ein Bestandteil des Österreichischen oder Ungarischen Staates war" eine der Voraussetzungen, die über das Recht auf Staatsbürgerschaft entschied. Ein weiterer Rechtsakt, der das Thema rund um den Erwerb der Staatsbürgerschaft detaillierter bestimmte, war das Gesetz vom 26. September 1922 zur Regelung des Rechts auf Wahl der polnischen Staatsbürgerschaft durch die Bürger des ehemaligen Kaisertums Österreich oder des ehemaligen Königreichs Ungarn und des Rechts auf Wahl einer fremden Staatsbürgerschaft durch die Bürger dieser Staaten, welche die polnische Staatsbürgerschaft haben. Zu dem vorgenannten Gesetz wurden zwei Durchführungsverordnungen erlassen. Die erste wurde am 12. Dezember 1922 durch den Ministerrat erlassen und bei der zweiten handelte es sich um die Verordnung des Ministers für Inneres vom 6. Februar 1925. Sie garantierte denjenigen Personen, die ein Heimathrecht auf den zu Österreich-Ungarn gehörenden Gebieten hatten, die dann innerhalb der Republik Polen lagen, ein Optionsrecht auf polnische Staatsbürgerschaft. In der heutigen Gesetzgebung könnte man das Heimathrecht mit der Meldepflicht aus dem Gesetz über das Bevölkerungsregister und die Personalausweise vergleichen. Ziel des Artikels ist die Analyse der rechtlichen Grundlagen für das Funktionieren des Heimathrechts angesichts der gesetzlichen Pflicht zur Zugehörigkeit zu einer Gemeinde und des Staatsbürgerschaftsrechts. Der Artikel enthält auch eine Beschreibung der praktischen Anwendung des Heimathrechts.pl
dc.description.abstractХарактерной особенностью австрийского законодательства была принадлежность гражданина к гмине. Эта принадлежность иначе называлась отношением к своему (родному) (Heimathrecht), а на правовом поприще её подробно регулировал закон от 3 декабря 1863 г. - «об урегулировании отношений к своему». Это акт имел чрезвычайно важное значение, так как узаконивал пребывание в данной гмине и давал право бедным слоям населения обращаться за помощью к государству. В момент вступления в силу Закона от 20 января 1920 г. о гражданстве Польской Республики, обладание гражданами «права о своем» «в одной из гмин на территории Польской Республики, которая ранее была частью Австрийского или Венгерского государства» было одним из условий определяющих право на получение гражданства. Другим законодательным актом, который подробно представлял процедуру получения гражданства, был Закон от 26 сентября 1922 г., регулирующий право выбора польского гражданства гражданами бывшей Австрийской империи, или бывшего Венгерского королевства или право выбора иностранного гражданства бывшими гражданами этих государств имеющими польское гражданство. В связи с принятием этого закона было издано два подзаконные акта. Первый был издан Советом министров 12 декабря 1922 г., а вторым было постановление министра внутренних дел от 6 февраля 1925 г. Эти нормативно-правовые акты обеспечивали гражданам, которые обладали «правом о своем» на территории Австро- Венгерской империи, и которые оказались в границах Польской Республики, право на получение польского гражданства. В современном законодательстве «право о своем» можно сравнить с обязанностью регистрации по месту жительства, установленную Законом о регистрационном учёте населения и удостоверениях личности. Целью статьи является анализ правовых основ функционирования «права о своем» на фоне установленной законом обязанности принадлежности к гминам и праве получения гражданства. Статья содержит также описание практики применения «права о своем».pl
dc.identifier.citationStudia z Dziejów Państwa i Prawa Polskiego 2014, T. XVII, s. 169-181.pl
dc.identifier.issn1733-0335pl
dc.identifier.urihttp://hdl.handle.net/11315/27752
dc.language.isoplpl
dc.publisherOficyna Wydawnicza AFMpl
dc.rightsUznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Bez utworów zależnych 3.0 Polska*
dc.rights.urihttp://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.0/pl/*
dc.subjectprawo swojszczyznypl
dc.subjectprawo przynależnościpl
dc.subjectprawo obywatelstwapl
dc.subjectGalicjapl
dc.subjectgminapl
dc.subjectobywatelstwopl
dc.subjectswojszczyznapl
dc.subjectAustro-Węgrypl
dc.subjectthe right of domicilepl
dc.subjectthe right of belongingpl
dc.subjectthe right of citizenshippl
dc.subjectGaliciapl
dc.subjectcommunepl
dc.subjectcitizenshippl
dc.subjectdomicilepl
dc.subjectAustro-Hungarypl
dc.subjectHeimathrechtpl
dc.subjectZugehorigkeitsrechtpl
dc.subjectStaatsburgerschaftsrechtpl
dc.subjectGalizienpl
dc.subjectGemeindepl
dc.subjectStaatsburgerschaftpl
dc.subjectHeimatpl
dc.subjectOsterreich-Ungarnpl
dc.subjectКлючевые слова: «право о своем»pl
dc.subjectправо принадлежностиpl
dc.subjectправо гражданстваpl
dc.subjectГалицияpl
dc.subjectгмина (волость)pl
dc.subjectгражданствоpl
dc.subjectАвстро-Венгрияpl
dc.subject.otherHistoriapl
dc.subject.otherPrawopl
dc.titlePrawo swojszczyzny („Heimathrecht”) jako wyraz przynależności do gminypl
dc.typeArtykuł
Pliki
Oryginalne pliki
Teraz wyświetlane 1 - 1 z 1
Miniatura
Nazwa:
KADZIELAWSKI_Prawo_swojszczyzny_jako_wyraz_przynaleznosci_2014.pdf
Rozmiar:
238.5 KB
Format:
Adobe Portable Document Format
Opis:
Pobierz
Licencja
Teraz wyświetlane 1 - 1 z 1
Brak miniatury
Nazwa:
license.txt
Rozmiar:
52 B
Format:
Item-specific license agreed upon to submission
Opis:
Pobierz
Kolekcje
1.1 Artykuły z Oficyny Wydawniczej AFM