Współpraca Wielkiej Brytanii i USA a stabilizacja polityczna Haszymidzkiego Królestwa Jordanii
Ładowanie...
Data wydania
2018
Autorzy
Tytuł czasopisma
ISSN
1733-2680
eISSN
2451-0610
Tytuł tomu
ISBN
eISBN
Wydawca
Oficyna Wydawnicza AFM
Abstrakt
Region Bliskiego Wschodu jest znany z antyzachodnich nastrojów. Mimo to wiele rządów arabskich
prowadzi prozachodnią politykę. Jednym z państw współpracujących z Europą i USA jest
Jordania. Taka opcja polityczna monarchii haszymidzkiej ma jednak głębokie przyczyny historyczne
i wynika z nietypowych uwarunkowań tego państwa.
Należy przypomnieć, że samo powstanie Jordanii wynikało ze współpracy władz brytyjskich
z Haszymidami. Państwo to utworzono w 1921 r. początkowo pod nazwą Transjordania, w wyniku
decyzji politycznych Londynu. Od tego czasu do 1956 r. trwała współpraca Ammanu z Wielką Brytanią.
Fakt, że w 1946 r. Jordania uzyskała niepodległość niewiele zmienił – państwo Haszymidów
pozostawało zależne od Brytyjczyków. Symbolem tej nierównorzędnej współpracy była osoba Johna Bagota Glubba. Ten brytyjski
ofi cer stał się głównodowodzącym armii jordańskiej. Arabowie uważali go za przedstawiciela imperium,
on sam jednak był przekonany, że służy interesom arabskim. Mimo, że rozwój Jordanii zależał
od dotacji Londynu, władze w Ammanie zachowały swobodę decyzji. W 1956 r. król Husajn
I usunął z kraju J.B. Glubba i zerwał sojusz z Wielką Brytanią.
Dynastia haszymidzka odrzuciła związek z Londynem, by pozyskać nacjonalistów arabskich.
Jednocześnie król Husajn I nawiązał ścisły, choć nieformalny, sojusz z USA. To Waszyngton zaczął
dotować skarb Jordanii i jego siły zbrojne. Współpraca ta trwa do dziś. Jednocześnie Amman
potrafi ł w pewnych momentach przeciwstawić się polityce USA. Tak było w 1967 r. i w latach
1990–1991 w czasie pierwszego konfl iktu USA z Irakiem, podczas którego Amman popierał Bagdad.
Generalnie jednak reżim jordański utrzymywał opcję prozachodnią.
Rząd haszymidzki dąży przede wszystkim do utrzymania stabilności ustroju monarchicznego.
Współpraca z USA, a wcześniej z Brytyjczykami, nie wynika z założeń ideowych, lecz służy temu
podstawowemu celowi. Jednocześnie współpraca z Anglosasami ma w przypadku Haszymidów
długą tradycję i dobrze służy ich założeniom politycznym.
The Middle East is known for its anti-western attitudes. Despite that, many Arab governments
pursue pro-western policy. One of the countries that cooperates with Europe and the USA is Jordan.
The specifi c political stance of the Hashemite monarchy has, however, strong historical reasons and
results from untypical conditions of this state.
One should mention that the very formation of Jordan resulted from the cooperation of British
authorities with the Hashemite. The state was formed in 1921, at fi rst under the name of Transjordan,
in result of political decisions of London. In 1921–1956 Amman cooperated with Great
Britain. The fact that in 1946 Jordan gained independence did not change a lot. The country of the
Hashemite remained dependant on the British.
The symbol of this unequal cooperation was the person of John Bagot Glubb. This British officer became the commander of the Jordan army. The Arabs considered him as a representative of
the empire, but he himself was convinced that he was serving the Arab interests. Despite the fact
that the development of Jordan depended on donations of London, the authorities in Amman maintained
freedom of decision making. In 1956 king Hussein removed J.B. Glubb from the country and
broke the alliance with the Great Britain.
The Hashemite dynasty rejected the relations with London so as to win over the Arab nationalists.
At the same time king Hussein I established a strict but informal alliance with the USA. It
was Washington that started to donate the state treasury and its armed forces. This cooperation has
continued until today. Simultaneously, Amman was able at moments to oppose the policy of the
USA. It happened in 1967 and in 1990–1991 during the fi rst confl ict of the USA with Iraq, when
Amman supported Baghdad. Generally speaking, however, the Jordan regime maintained its prowestern
option.
The Hashemite government strives fi rst and foremost to maintain stability of the monarchy
system. Cooperation with the USA, and previously with the British did not result, however, from
ideological reasons, but serving the basic aim. At the same time, in case of the Hashemite, cooperation
with Anglo-Saxons has long tradition and serves well their political assumptions.
Opis
Słowa kluczowe
Haszymidzi, Brytyjczycy, Jordania, John Bagot Glubb, stabilność, USA, Hashemite, British, Jordan, stability
Źródło
Krakowskie Studia Międzynarodowe 2018, nr 4, s. 193-209.