Uwagi o bezpieczeństwie globalnym Aspekty polityczno-militarne i gospodarczo-finansowe
Ładowanie...
Data wydania
2011
Autorzy
Tytuł czasopisma
ISSN
1899-6264
eISSN
Tytuł tomu
ISBN
eISBN
Wydawca
Oficyna Wydawnicza AFM
Abstrakt
Po zakończeniu zimnej wojny wydawało się, że świat na trwałe wchodzi w okres
stabilizacji, pokoju i współpracy. Szybko jednak okazało się, że świat narastającej
globalizacji ma różne oblicza, także negatywne, co rzutuje na każdą sferę życia,
także na bezpieczeństwo. Spadło co prawda zagrożenie wojną nuklearną, ale pojawiły
się nowe zagrożenia oraz nasiliły te, które przedtem były przesłonięte rywalizacją
Wschód - Zachód. Chodzi głównie o konflikty etniczno-religijne, kulturowe
i cywilizacyjne, w tym rozlewające się konflikty wewnętrzne w państwach słabych
i upadłych, proliferacja broni masowego rażenia, niebezpieczne ambicje państw
dyktatorskich i autorytarnych.
Ogromny wpływ na bezpieczeństwo międzynarodowe miały zamachy 11 września
2001. Zmieniły one percepcję zagrożeń dla bezpieczeństwa, a ogłoszona przez
prezydenta Busha wojna z terroryzmem doprowadziła USA i prawie cały Zachód
do zaangażowania w dwie wojny: w Iraku i Afganistanie. Sytuacja w Afganistanie
i odpowiedzialność NATO za bezpieczeństwo tego kraju nadal budzi ogromne zaniepokojenie
przywódców państw zachodnich, rzutuje na stan bezpieczeństwa międzynarodowego.
Dotyczy to szczególnie regionu Bliskiego i Środkowego Wschodu,
gdzie coraz większą rolę odgrywa rywalizacja między Indiami, Pakistanem i Iranem.
Rosnący niepokój budzą ambicje nuklearne Iranu, a także otwarte wyzwania, jakie
kraj ten rzuca społeczności międzynarodowej, podobnie jak w innej części świata
polityka Korei Północnej. Coraz większe ambicje w polityce międzynarodowej mają
Chiny i dążąca do odzyskania mocarstwowej pozycji Rosja. Jednocześnie wbrew
programom i zapowiedziom proces osiągania przez Unię Europejską pozycji gracza
globalnego nie materializuje się. Postępuje proces odwrotny: komplikuje się sytuacja
finansowa w strefie euro, a kryzys ten oddziałuje na całą Unię. Postrzegana
jako oaza gospodarczej stabilizacji UE stała się w ostatnich latach źródłem dodatkowych
perturbacji w gospodarce światowej. Zachodzące w niej procesy, takie jak
gwałtowne wzrosty cen surowców, rozchwianie rynków finansowych, pogłębiające
się dysproporcje między bogatymi i biednymi, rosnące obszary głodu, daleko idąca
deregulacja i kryzysogenne praktyki inżynierii finansowej, problem światowego
zadłużenia, stają się czynnikiem globalnej destabilizacji i zagrożeń także dla bezpieczeństwa.
Twenty years after the end of the Cold War the world still undergoes the process of
deep changes. The collapse of communism and disintegration of the Soviet Union
put an end to a bipolar system and the new era begun in international politics. Many
state controlled economies, especially in Central and Eastern Europe, became democratic
and market oriented countries. Through over one decade the United States
was recognized as a unique superpower. Rapidly spreading globalization has made
countries strictly interdependent, especially in economy, but also mutual dependence
in the field of security has substantially increased. It happened so because of
new threats for security, like international terrorism, WMD proliferation, growing
number of ethnic-cultural conflicts. There is no threat in the world of global nuclear
war or big state to state aggression on a large scale, but new threats, especially
terrorism and cyber-attacks , are becoming very probable.
In the contemporary world, with all economic freedom, especially international production
factors movement, there are good as well as weak points which make international
economy and the economy of different countries very vulnerable to crises,
as we could see in 2008-2009 period. It is so because of uncontrolled activity of so
called non-state actors, as for instance international financial corporations. Also European
integration, especially in the Euro-zone, because of the world financial crisis
impact, rising public debt and imperfect euro-mechanisms, is in trouble. Under such
conditions, economic security is becoming so crucial that together with many other
aspects of security [terrorism, cyber-attacks, impact of climate changes] it forms
a new picture of the world security - a new paradigm. The article addresses the
major international and regional security problems, the position of the USA in more
and more multi-polar system, rising ambitions and roles of China and Russia. The
approach of the author to the presented problems is interdisciplinary.
После окончания холодной войны казалось, что мир на долго входит в период
стабилизации и сотрудничества. Однако вскоре оказалось, что мир растущей
глобализации имеет разные стороны, в том числе также отрицательные, что отражается
в каждой сфере жизни, в том числе и на безопасности. Хотя и уменьшилась
угроза ядерной войны, однако появились новые угрозы и усилились
те, которые раньше, в связи с противостоянием Восток - Запад, находились на
втором плане. Прежде всего здесь идёт речь о этническо-религиозных, культурных
и цивилизационных конфликтах, в том числе и разрастающихся внутренних
конфликтах в слаборазвитых государствах, распространении оружия
массового уничтожения, опасных амбициях диктаторских и авторитарных государств.
Огромное влияние на международную безопасность оказали события 11 сентября
2001 г. Эти террористические акты изменили восприятие угроз безопасности,
а провозглашенная президентом Бушем война с терроризмом вынудила
США и почти весь Запад к ведению двух войн: в Ираке и Афганистане. Ситуация
в Афганистане и ответственность НАТО за безопасность этой страны,
по-прежнему вызывает огромное беспокойство лидеров западных государств, отражается на состоянии международной безопасности. Прежде всего это касается
района Ближнего и Среднего Востока, в котором большую роль играет также
соперничество между Индией, Пакистаном и Ираном. Растущее беспокойство
вызывают ядерные планы Ирана, а также открытый вызов, который эта страна
бросает международному сообществу. Такую же политику в другой части света
проводит Северная Корея. Большие амбиции в международной политике имеет
также Китай и стремящаяся восстановить позиции сверхдержавы Россия.
На ряду с этим, вопреки принятым программам и заявлениям политиков, процесс
становления Европейского Союза в роли мирового игрока остается только
проектом. Более того, в связи с усложняющейся экономической ситуацией
в еврозоне, в Евросоюзе сегодня имеют место противоположные процессы. ЕС,
который рассматривался как экономической оазис хозяйственной стабилизации,
в последние годы стал источником дополнительных проблем в мировой
экономике. Происходящие в мировой экономике процессы, напр. быстрый рост
цен на сырье, нестабильность финансовых рынков, углубляющиеся диспропорции
между богатыми и бедными, проблемы голода, далеко идущая дерегуляция
и кризисные практики финансовой инженерии, проблема мировой задолженности,
становятся фактором мировой дестабилизации и несут угрозы безопасности.
Opis
Słowa kluczowe
Źródło
Bezpieczeństwo. Teoria i Praktyka 2011, nr 2, s. 7-24.