Postępowanie o ubezwłasnowolnienie na tle akt Sądu Okręgowego w Krakowie z 1949 roku
Ładowanie...
Data wydania
2014
Autorzy
Tytuł czasopisma
ISSN
1733-0335
eISSN
Tytuł tomu
ISBN
eISBN
Wydawca
Oficyna Wydawnicza AFM
Abstrakt
Na gruncie powojennych przepisów ubezwłasnowolnienie dotyczyło osób, które nie potrafiły
samodzielnie zatroszczyć się o swoje sprawy i dbać o własne dobro. Przede wszystkim dotyczyło
osób z chorobą psychiczną, niedorozwojem umysłowym oraz tych, u których zaburzenia
psychiczne związane były z nadużywaniem alkoholu lub marnotrawstwem. Instytucja ubezwłasnowolnienia
miała na celu pomoc osobom, które nie były w stanie samodzielnie kierować swoim
postępowaniem bądź samodzielnie prowadzić swoich spraw. Ochrona interesów osobistych
i majątkowych tych właśnie osób wymagała niekiedy, by ich zdolność do czynności prawnych
została ograniczona bądź też, by zostali oni jej całkowicie pozbawieni. Ubezwłasnowolnienie
stosowało się wówczas, gdy osoba ze względu na stan zdrowia nie była w stanie podejmować
decyzji w sposób świadomy.
Ustawodawca przewidział dwa rodzaje ubezwłasnowolnienia: częściowe, które polegało na
tym, że osoba ubezwłasnowolniona sama dokonywała czynności prawnych, natomiast do ich
ważności potrzebowała zgody opiekuna. Natomiast decyzje dotyczące drobnych spraw życia
codziennego mogła ona podejmować samodzielnie. Natomiast całkowite ubezwłasnowolnienie
osoby pozbawiało ją możliwości dokonywania czynności prawnych, a we wszystkich sprawach
reprezentował ją prawny opiekun, wyznaczony przez sąd.
On the grounds of post-war legislation, guardianship affected people who were not capable
of independent management of their own affairs, and care for their own well-being. This first of
all concerned persons with psychological conditions, mental deficiency, and ones whose psychological
disorders were related to alcohol abuse, and wasteful mismanagement. The practice
of guardianship was aimed at helping the people unable to manage their conduct and/or their
affairs independently. Protection of personal and property interest of these people sometimes
required that their capacity to legal transactions had to be limited, or else that they were entirely
bereft of it. Guardianship was applied when, due to the state of their health, a person was not
capable of making conscious decisions.
The legislator envisaged two types of guardianship: partial, which meant that a person subjected
to it concluded legal actions on his of their own, while to have them valid, a consent of
the guardian was necessary. On the other hand, such a person could make decisions concerning
minor life affairs on his or her own. In turn, the plenary guardianship bereft one of the possibility
of performing legal transactions, and had them represented in all legal matters by the legal
guardian appointed by the court.
Gemäß den Nachkriegsvorschriften betraf die Entmündigung diejenigen Personen, die nicht
in der Lage waren, sich um ihre eigenen Angelegenheiten zu kümmern und für das eigene Wohl
zu sorgen. Vor allem betraf sie psychisch kranke Personen, geistig zurückgebliebene Personen
und diejenigen Personen, bei denen die psychischen Störungen mit Alkoholmissbrauch oder
Verschwendungssucht verbunden waren. Die Institution der Entmündigung hatte das Ziel, den
Personen zu helfen, die nicht in der Lage waren, ihr eigenes Verhalten selbst zu steuern oder ihre
eigenen Angelegenheiten selbst wahrzunehmen. Zum Schutz der persönlichen und Vermögensinteressen
von eben diesen Personen war es manchmal erforderlich, ihre Geschäftsfähigkeit
zu beschränken oder diese ihnen ganz zu nehmen. Die Entmündigung kam damals zur Anwendung,
wenn eine Person wegen ihres Gesundheitszustands nicht in der Lage war, Entscheidungen
bewusst zu treffen.
Der Gesetzgeber sah zwei Arten der Entmündigung vor: teilweise Entmündigung, die
darin bestand, dass die entmündigte Person Rechtsgeschäfte selbst vornahm, für deren Gültigkeit
allerdings die Zustimmung eines Vormunds notwendig war. Die Entscheidungen in kleinen
alltäglichen Angelegenheiten konnte sie aber selbständig treffen. Eine vollständige Entmündigung
einer Person nahm ihr hingegen die Möglichkeit, Rechtsgeschäfte vorzunehmen, und in allen
Angelegenheiten wurde diese Person von einem rechtlichen, gerichtlich bestellten Vormund
Послевоенное законодательство недееспособными признавало граждан, которые не
могли самостоятельно заботиться о своих действиях и собственном благе. Прежде всех
это касалось лиц с психическими заболеваниями, умственной отсталостью, а также граждан,
страдающих психическими расстройствами, связанными со злоупотреблением алкоголя
или расточительством. Целью института недееспособности было оказание помощи
лицам, которые не могли самостоятельно управлять своими действиями или вести свои
дела. Защита личных и финансовых интересов этих лиц иногда требовала признания их
дееспособности ограниченной или же признание их полностью недееспособными. Недееспособность
применялась в ситуациях, когда гражданин ввиду состояния здоровья не мог
принимать осознанные решения.
Законодательство предусматривало два типа утраты дееспособности: ограниченная
(частичная), которая заключалось в том, что гражданин мог самостоятельно выполнять
правовые действия, но действительность этих шагов требовала согласия опекуна. Вместе
с тем, решения связанные с вопросами повседневной жизни, такое лицо могло принимать
самостоятельно. Второй тип - полная утрата дееспособности - лишал граждан возможности выполнять юридические действия и во всех случаях их интересы представлял назначенный
судом опекун.
Opis
Słowa kluczowe
zdolność do czynności prawnych, ubezwłasnowolnienie, postępowanie niesporne, Sąd Okręgowy, capacity to legal transactions, guardianship, non-contentious proceedings, District Court, Geschaftsfahigkeit, Entmundigung, freiwillige Gerichtsbarkeit, Bezirksgericht, дееспособность, признание недееспособным, особое производство, Окружной суд
Źródło
Studia z Dziejów Państwa i Prawa Polskiego 2014, T. XVII, s. 195-210.